بررسی راه‌ها و رباط‌های نیشابور پس از اسلام تا حمله مغول بر اساس منابع تاریخی و سفرنامه‌ها (قرن 1 تا 6 هجری)

Abstract

گسترش سرزمین‌های اسلامی و نیازهای مسلمانان شرایطی را فراهم می‌کرد که این سرزمین‌ها باهم ارتباط برقرار کنند به‌طورقطع راه و رباط و کاروانسرا یکی از مسائلی بود که می‌توانست بخشی از این مهم را برآورده سازد. در سرزمین‌های اسلامی راه ابریشم، به‌عنوان شاهراه نقشی حیاتی بین شرق و غرب داشت و در کنار این شاهراه، راه‌های فرعی فراوانی صورت گرفت و همچنین شهرهای مهمی که بر سر این راه‌ها قرار گرفتند، به‌طورقطع یکی از این شهرها نیشابور بود که در شرق ابر شهرش نامیدند. موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی نیشابور کمک کرد که این راه‌ها در شرق به نیشابور ختم شوند و ازآنجا به دیگر مناطق تا حمله مغول تداوم یابد و به‌نوعی پس از حمله مغول تا دوران قاجار. مقاله حاضر باهدف آشنایی با راه و رباط‌های نیشابور به روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای تدوین‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد راه‌ها پیش از شکل‌گیری نیشابور چه در پیش از اسلام و چه در دوره اسلامی در مسیر مبادلات تجاری و مراودات انسانی مورداستفاده قرار می‌گرفتند اما مراکز جمعیتی همچون نیشابور نیز بر رونق و اهمیت این راه‌ها و به‌خصوص راه ابریشم افزوده است.