ارزیابی عملکرد مدول‌های نیرپیک به عنوان سازه آبگیر در تأمین آب اراضی پایین‌دست خود در شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود

Abstract

در شرایط کنونی یکی از عوامل مهم در بالا بودن راندمان توزیع شبکه ‏ها و رضایتمندی کشاورزان، عملکرد مطلوب سازه ‏های آبگیر می‏ باشد. از این رو برای اینکه توزیع عادلانه‏ ای در سرتاسر شبکه انجام گیرد، ابتدا بایستی از کارکرد صحیح و اصولی آبگیرها اطلاع پیدا کرده، و در صورت وجود مشکل در آبگیرها، به رفع آن اقدام کنیم. مشکل اصلی این شبکه عدم رسیدن آب موردنیاز به زمین‏ های کشاورزانی است که در پایین‏ دست شبکه قرار گرفته ‏اند؛ این در حالیست که در برخی از قسمت‏ های شبکه، کانال‏ ها با بیشترین ظرفیت خود بهره‏ برداری می ‏شوند. در این تحقیق سعی شد، علت عدم رسیدن آب به کشاورزان پایین‏ دست شبکه شناسایی شده و نحوه توزیع آب در اراضی پایین ‏دست هر آبگیر مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور عملکرد دریچه ‏های نیرپیک در قسمتی از کانال لنگرود، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تعدادی از آبگیرها در تأمین آب مورد نیاز اراضی پایین‏ دست خود با مشکل روبه ‏رو می‌باشند. عدالت توزیع در اراضی تحت پوشش شبکه وجود ندارد. همچنین مشخص شد که مقدار زیادی آب بدون استفاده، از طریق برخی از آبگیرها به دلیل عدم کارکرد صحیح آن‏ها به هدر می ‏رود. این تلفات آب توسط آبگیرها علت اصلی نرسیدن آب به کشاورزان پایین ‏دست شبکه می‏ باشد. دلیل این هدر رفت، به عوامل مختلفی بستگی دارد. مهمترین عوامل، فرسودگی آبگیرهای نیرپیک، عدم کارکرد صحیح سازه ‏ها‏‏ی تنظیم، فرسودگی کانال‏ ها و نداشتن برنامه ‏ای جهت بهره‏‌برداری از شبکه توسط مسئولان بهره ‏برداری می ‏باشد.