تحلیل ارتباط مشارکت و توسعة روستاهای جنگل‌نشین (مورد مطالعه: تعاونی‌های جنگلداری استان گلستان)

Abstract

در برنامه‌های کلان توسعه، نظام تعاونی، ابزاری کارآمد و بسترساز مشارکت به‌شمار می‌رود. به همین دلیل تعاونی‌های جنگلداری می‌توانند در حفظ و احیای عرصه‌های جنگلی و توسعة روستایی مهم باشند. تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان مشارکت روستاییان عضو تعاونی‌های جنگلداری و ارتباط آن با نقش تعاونی‌ها در توسعة روستایی مناطق جنگلی استان گلستان انجام گرفته است. جمعیت مورد مطالعه دربرگیرندة 428 نفر از اعضای عادی و هیأت مدیرة سه تعاونی جنگلداری استان گلستان بودند که 156 نفر از آنان با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی‌شده به‌صورت پیمایشی بررسی شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار تحقیق با استفاده از دیدگاه کارشناسان و پایایی آن با محاسبة ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد که میزان آن برای شاخص مشارکت اعضا در امور تعاونی و شاخص تأثیر تعاونی در توسعة روستایی به‌ترتیب 712/0 و 783/0 به‌دست آمد. یافته‌ها نشان می‌دهد که مشارکت اعضا در امور تعاونی‌ها در حد کم رو به متوسط است. همچنین، تأثیر تعاونی‌های جنگلداری در توسعة روستایی اندک است. با این حال، رابطة مشارکت اعضا در امور تعاونی‌ با تأثیر تعاونی در توسعة روستا، رابطة مثبت قوی و معنی‌دار است. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که از بین ابعاد مشارکت اعضا در تعاونی‌های جنگلداری، مشارکت در تقسیم منافع بیشترین اثر مستقیم بر توسعة روستایی را دارد، اما از نظر مجموع آثار مستقیم و غیرمستقیم، متغیر مشارکت در اجرا، بیشترین تأثیر را بر توسعة روستایی داشته است. استفاده از مشارکت و همکاری اعضا تعاونی در تمام امور مربوط به تعاونی‌های جنگلداری و تلاش تعاونی‌ها برای ارتقای درآمد و تولید در تعاونی، از پیشنهادهای تحقیق حاضر است.