شناسایی حشرات بذرخوار و تعیین خسارت آنها در طبقات ارتفاعی مختلف بر بذور بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) در جنگل‌های بلوط ایلام

Abstract

بذر بلوط به‌دلیل داشتن مواد غذایی فراوان، تا حد زیادی پیش و پس از ریزش در معرض حملۀ سخت‌بالپوشان، بال‌پولکداران و دیگر حشرات قرار می‌گیرد<strong>. </strong>پژوهش حاضر به‌منظور بررسیتأثیر خسارت حشرات بذرخوار بلوط بر زادآوری بلوط ایرانی (<em>Quercus brantii </em>Lindl.) در جنگل‌های بلوط شهرستانایلام (درۀ ارغوان) انجام گرفت. به این منظور در شش نقطۀ مختلف (در جهت جنوبی و طبقات مختلف ارتفاعی)، بذور درختان بلوط جمع‌آوری شد. بذور جمع‌آوری‌شده (در هر طبقۀ ارتفاعی 10 پایه بلوط و از هر پایه 100 بذر) به آزمایشگاه انتقال یافت و پس از توزین با ترازوی دیجیتالی، به‌منظور زمستان‌گذرانی آفات بذرخوار در درون ظروف پلاستیکی قرار داده شد. تعداد دیگری از بذور آلوده و سالم جمع‌آوری‌شده نیز به‌منظور بررسی تأثیر آفات بر قدرت جوانه‌زنی آنها در نهالستان کشت شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که در منطقۀ تحت بررسی دو آفت بذرخوار بلوط به نام‌هایسرخرطومی بذرخوار بلوط (<em>Curculio glandium </em>Marsham) و پروانۀ بذرخوار بلوط (<em>Cydia fagiglandana</em> Zeller) به بذور درختان بلوط خسارت می‌زنند. خسارت سرخرطومی بذرخوار 9/71 درصد و خسارت پروانۀ بذرخوار 1/28 درصد بود. بیشترین و کمترین آلودگی به آفات بذرخوار به‌ترتیب در طبقه‌های ارتفاعی 1900 و 1700 متری از سطح دریا بود. درصد جوانه‌زنی بذور سالم 8/74 و درصد جوانه‌زنی بذور آفت‌زده 2/25 به ثبت رسید. درصد آلودگی بذور ریخته‌شده در زیر درختان 4/60 و درصد آلودگی بذور آلوده روی تاج درختان 6/39 بود. همچنین بذور سالم میانگین وزنی بیشتری از بذور آلوده در سطح 5 درصد داشتند؛ بنابراین در هنگام کاشت بذر بلوط باید از کاشت بذرهایی که از ارتفاعات بالا جمع‌آوری می‌شوند و علائم و نشانه‌های آفات بذرخوار را دارند اجتناب کرد.