اثر سایه‌بان مصنوعی و رطوبت خاک بر تسهیم برخی عناصر غذایی در اندام‌های نهال بنه

Abstract

به‌منظور ارزیابی تأثیر شدت نور و رطوبت خاک بر الگوی توزیع عناصر غذایی در اندام‌های نهال بنه، پژوهشی در ایستگاه تحقیقات البرز کرج در تابستان 1393 انجام گرفت. نهال‌های یکسالۀ گلدانی بنه تحت تیمارهای رطوبت خاک (در سه سطح 100، 50 و 20 درصد ظرفیت زراعی) و سایه‌بان مصنوعی (در سه سطح صفر، 30 و 50 درصد از نور کامل) در قالب طرح کرت‌های خردشده با پایۀ بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 10 نهال در هر کرت فرعی قرار گرفتند. پس از گذشت حدود چهار ماه، نهال‌ها از گلدان خارج و غلظت عناصر نیتروژن، پتاسیم، فسفر و روی در اندام‌های ریشه، ساقه و برگ آنها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت عناصر غذایی در ریشۀ نهال بنه تحت تأثیر هیچ‌کدام از عوامل خشکی و سایه و اثر متقابل آنها قرار نگرفت. در ساقه نیز تنها غلظت عنصر روی تحت تأثیر کاهش رطوبت قرار گرفت و کاهش یافت. کاهش رطوبت خاک همچنین سبب کاهش عناصر روی و نیتروژن در برگ‌های نهال بنه شد. اثر متقابل رطوبت خاک و سایه بر غلظت عناصر پتاسیم و ازت برگ معنی‌دار بود، به‌نحوی که افزایش سایه سبب افزایش غلظت این عناصر در برگ نهال‌های تیمارشده با رطوبت‌های 50 و 20 درصد ظرفیت زراعی و کاهش آنها در برگ نهال‌های فاقد تنش خشکی شد. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از سایه‌بان برای نهال‌های بنۀ تحت تنش خشکی مفید است و موجب بهبود فرایند انتقال عناصر غذایی از ریشه به اندام هوایی می‌شود.