بررسی الگوی مکانی لکه¬های زادآوری در جنگل¬های طبیعی راش(Fagus orientalis Lipsky) (مطالعۀ موردی: بخش گرازبن، جنگل خیرود)

Abstract

فرایندهای طبیعی و فعالیت‌های انسان، به‌طور مداوم سبب دگرگونی سیمای جنگل‌ها می‌شوند. لکه‌های زادآوری، از عوامل تغییر و تحولات در سیمای جنگل‌ها هستند. آگاهی از الگوی مکانی و تحلیل ساختاری لکه‌های زادآوری در مدیریت پایدار جنگل‌ها ضروری است. با این هدف، بخش گرازبن از جنگل ‌خیرود برای بررسی انتخاب و نقشۀ کلیۀ لکه‌های زادآوری موجود در آن تهیه شد. در این تحقیق از آنالیز سنجه‌های سیمای سرزمین در ترکیب با روش آنالیز گرادیان در محیط Fragstats استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که الگوی پراکنش لکه‌ها در پارسل‌های مختلف بیشتر به‌صورت کپه‌ای و تصادفی است. بیشترین درصد لکه‌ها در پارسل 315 و کمترین درصد در پارسل321 مشاهده شد. نتایج نشان داد که بزرگ‌ترین اندازۀ لکه (LPI)، با مقدار 9/0 هکتار در پارسل 310 و حداقل و حداکثر فاصلۀ بین لکه‌ها در پارسل‌های بخش گرازبن بین 40 و 5/139 متر متغیر است. همچنین سنجه‌های تنوع، بیشترین تنوع و آرایش مناسب مکانی لکه‌ها را در پارسل‌های 307، 308، 311، 318، 319، 322، 325 و 326 نشان می‌دهند. این نتایج مؤید این است که در مدیریت توده‌های طبیعی باید طوری اقدام کرد که الگوی پراکنش لکه‌های زادآوری در سطح توده یکنواخت باشد، ولی در بین توده‌ها و پارسل‌های مختلف به لحاظ ساختار مکانی می‌توان از الگوی تصادفی پیروی کرد، چرا که با دستیابی به این الگوی مکانی می‌توان ساختار مناسبی را در توده‌ها پدید آورد.