عوامل مؤثر بر میزان اشتیاق به بازگشت کودکان و نوجوانان به کتابخانه، از دید مراجعان کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد

Abstract

مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر اشتیاق به بازگشت به کتابخانه، از دید مراجعان کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد انجام شده است.

روش‌: این پژوهش با روش پیمایشی انجام شود. جامعه پژوهش تمامی مراجعان کودک و نوجوانان ۷-۱۸ ساله بود که در مدت یک‌ماه به کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد مراجعه می‌کردند. نمونه شامل ۸۰ نفر از این کودکان و نوجوانان است که به‌شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای انتخاب شد. داده‌های حاصل از پرسشنامه‌ها با استفاده از آزمون‌های دوجمله‌ای، فریدمن، من‌ویتینی و کروسکال ‌والیس تحلیل شد.

یافته‌ها: مهمترین عوامل اشتیاق به بازگشت به کتابخانه در گروه هدف، به‌ترتیب اولویت عبارت‌اند از: رفتار کتابدار، استفاده از سالن مطالعه، انگیزه‌های درونی، تأثیر‌گذاری محیط و امکانات رفاهی و منابع اطلاعاتی. دیدگاه دختران و پسران درباره دو عامل «تأثیر‌گذاری محیط و امکانات رفاهی» و «انگیزه‌های درونی» به‌طور چشم‌گیری متفاوت است، به‌طوری‌که دختران این دو عامل را مؤثرتر می‌دانند. نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد گروه‌‌های سنی بالاتر نسبت به گروه‌های سنی پایین‌تر، عامل «استفاده از سالن مطالعه» را مؤثرتر می‌دانند.

بحث و نتیجه‌گیری: در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت که اشتیاق به بازگشت مراجعان کودک و نوجوان به کتابخانه، تابع یک مجموعه از عوامل است. نتایج این پژوهش می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های کلان کتابخانه‌های عمومی، کتابخانه‌های آموزشگاهی و در کل، هر نوع کتابخانه‌ای که به قشر کودک و نوجوان خدمات می‌دهد، مفید واقع شود.