بررسی رابطۀ نگرش منفی جامعه با طرد معلولین از اجتماع

Abstract

هدف: وضعیت طرد اجتماعی معلولین و چگونگی توزیع آن در بین معلولین جامعه از موضوعات مهم مطالعات اجتماعی ناتوانی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر در پی فهم ارتباط بین نگرش منفی جامعه با طرد معلولین از اجتماع انجام گرفت. چارچوب نظری این بررسی با کنار هم قرار دادن رویکردهای پزشکی و اجتماعی به معلولیت به دست می‌آید. رویکردهای پزشکی به معلولیت، ناتوانی معلولین را ناشی از نقص فیزیکی و فردی می‌دانند؛ ولی رویکردهای اجتماعی به معلولیت، ساختارها و فاکتورهای اجتماعی را به‌مثابۀ علل اصلی ناتوانی معلولین مورد سنجش قرار می‌دهند که از نظر آنان نگرش منفی جامعه نیز جزو فاکتورهای اجتماعی دخیل در طرد اجتماعی معلولین محسوب می‌شود. روش: در این تحقیق از دو روش کمی (پیمایش) و کیفی (مصاحبه) استفاده شده است. جامعۀ آماری در این تحقیق، معلولین جسمی حرکتی 15-64 سال بودند که در بهزیستی مرکز شهرستان ری پرونده داشتند. حجم نمونه متشکل از 369 نفر بود و برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه و مصاحبه‌های عمیق استفاده شد. برای مصاحبه، نمونه‌ای متشکل از 51 نفر به‌گونه‌ای هدفمند مورد مصاحبه قرار گرفتند. از نرم‌افزار spss نیز برای تحلیل داده‌هاداده‌های کمی و از تکنیک تحلیل محتوا برای تحلیل داده‌های کیفی استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که هر قدر نگرش نسبت به معلولین منفی‌تر ارزیابی شود، معلولین طرد اجتماعی شدیدتری را تجربه می‌کنند و بالعکس. نتیجه: در نتیجه به نظر می‌رسد حجم گسترده فقر، بی‌سوادی، بیکاری و همچنین فقر در روابط و مشارکت‌های اجتماعی در بین معلولین، با نگرش منفی جامعه نسبت به معلولین ارتباط دارد. بنابراین برای تغییر نگرش نسبت به معلولین باید هرچه سریع‌تر از طریق نهادهای فرهنگ‌ساز اقدامات لازم انجام گیرد.