برای فهم یک شعر پی­بردن به معانی واژه­ها، اصطلاحات و ترکیب­ها کافی نیست؛ بلکه آگاهی از دانش­ها، کُنش­ها، اوضاع اجتماعی، هنرها  و فرهنگ­های روزگار سرایش شعر، به درک آن، کمک بسزایی می­نماید. بیت «شمع را باید از این خانه به ...

یکی از شاخه‏های اصلی در نقد شعر معاصر، توجه به ویژگی‏های آثار شاعران، برپایه‏ی رویکردهای رایج نقد بوده است. از میان شاعران مطرح سده‏ی اخیر، مهدی اخوان‏­ثالث (1307- 1369)، باتوجه به مقبولیت اشعارش، نمودی شاخص در پژوهش‏های ...

در نسخه­های شاهنامه سرنویس­هایی آمده که در آن­ها آغاز پادشاهی­­ای یا عنوان رویدادی بیان شده است. در آغاز پادشاهی منوچهر عبارت «پادشاهی منوچهر صد و بیست سال بود» آمده و در گفتار «اندر اندرزکردن منوچهر نوذر را»، مرگ منوچهر ...

به باور نسخه‌پژوهان، خوانندگان نسخ خطّی به هنگام مطالعه، اگر روایت‌های دیگری از داستان‌ها و عبارت­ها یا اشعاری مرتبط با متن را در ذهن ‌داشتند، آن­ها را در حاشیه­ی نسخه می‌افزودند. این افزوده‌ها چندی بعد به‌وسیله­ی برخی از ...

  چکیده قصیده که از کهن­ترین قالب­های شعر فارسی است، از دیدگاه بلاغیون به چهار بخشِ «تشبیب»، «تنه­ی اصلی»، «تخلّص» و «شریطه» تقسیم­ می­شود. این پژوهش در پی بررسی سیر تحوّل تشبیب قصیده در دو سبک خراسانی و عراقی است  و ...

غزلیات شمس را می‌توان تجربه‌ی عارفانه‌‌عاشقانه‌ی مولانا از جهان (درون و برون) دانست و از آنجایی که غزلیات، بازتاب احوال و تفکرات وی است، در این پژوهش غزلیات شمس با عنوان «خودنگاره‌ی مولانا» معرفی و تحلیل می‌شود. برآنیم که ...

فنا و بقا از مهم­ترین مباحث سنت اول عرفانی است و در عرفان اسلامی جایگاه ویژه­ای دارد و در آثار شعرا و عرفا به شکل­های گوناگونی متجلی شده است. هریک از عرفا کوشیده­اند تا با استفاده از تجارب شخصی خود به بیان این دو موضوع ...

مهستی گنجوی(490-577ق) بانوی رباعی­سرا، بسیار پیشروتر از زمان خود زیسته ­است؛ زیرا جهان­بینی و وضعیت زندگی او موجب سرودن اشعاری شده که با توجّه به شعر زنان شاعر کلاسیک در تاریخ ادبیات فارسی کم سابقه است. مهستی در گذشته با ...

ترادف هنگامی روی می­دهد که دو یا چند لفظ، دلالت تقریبا یکسانی به معنایی واحد داشته باشد. گاهی این واژگان در شعر به صورت معطوف ذکر می‌شود، درحالی­که ذکر یکی از آن­ها برای انتقال مقصود بسنده است. در ادبیات منثور با شکل‌گیری ...