بررسی ویژگی‌های ساختاری، شیمیایی و خمیردهی ساقه گیاه مارتیغال (Silybum marianum)

Abstract

<span style="font-size: medium;">به‌منظور بررسی امکان استفاده از ساقه گیاه مارتیغال یا خارمریم </span><span style="font-family: Times New Roman;">(<em>Silybum marianum</em>)</span><span style="font-size: medium;">در صنعت کاغذسازی، قابلیت عملکرد، ترکیبات شیمیایی، زیست سنجی (بیومتری) الیاف و خمیردهی ساقه این گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین طول و قطر ساقه گیاه خودروی مارتیغال استحصال شده در اوایل خرداد ماه به ترتیب 178 و 5/3 سانتی متر محاسبه شد. وزن خشک کل ساقه این گیاه در مجموع 4710 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. میانگین طول، قطر، قطر حفره و ضخامت دیواره الیاف آن نیز به ترتیب 1190، 06/16، 06/9 و </span><span style="font-family: Times New Roman;"> µm</span><span style="font-size: medium;">66/3 به دست آمد. ضرایب مقاومت به پارگی (رانکل)، انعطاف‌پذیری، درهم رفتگی الیاف این گیاه به ترتیب 83/80، 39/56 و 37/74 تعیین شد. نتایج تجزیه شیمیایی نشان داد که ساقه این گیاه دارای 35/70% هولوسلولز، 25/39% سلولز، 13/13% لیگنین، 09/3% مواد استخراجی محلول در استون، 18% مواد قابل حل در آب داغ و 85/11% خاکستر می‌باشد. در دمای پخت 165 درجه سلسیوس، قلیائیت 25</span><span style="font-family: Times New Roman; font-size: medium;">٪</span><span style="font-size: medium;"> و نسبت مایع پخت به ماده اولیه 10 به 1، خمیر سودا تهیه شد. نتایج خمیرسازی نشان داد که با افزایش زمان پخت از 30 تا 210 دقیقه، عدد کاپای خمیر از 32/77 به 13/32 و بازده پخت از 6/43 به 5/36 درصد کاهش می‌یابد، اما بازده خمیر مورد قبول (عبور کرده از غربال با مش 20) از 4/17 به 5/35 درصد افزایش می‌یابد. کاغذ ساخته شده از خمیر با عدد کاپای32 دارای شاخص کششی </span><span style="font-family: Times New Roman;">Nm/g</span><span style="font-size: medium;">82/36 و طول پارگی </span><span style="font-family: Times New Roman;">km</span><span style="font-size: medium;"> 76/3 و شاخص ترکیدن </span><span style="font-family: Times New Roman;">kpa.m²/g</span><span style="font-size: medium;"> 75/1 می‌باشد.</span>