واکاوی عوامل دینامیکی و ترمودینامیکی مؤثر بر پیدایش چرخندهای حاره‌ای در دریای عرب و عمان طی دوره 2016-2007

Abstract

در این تحقیق عوامل محیطی بزرگ مقیاس مرتبط با وقوع چرخندهادر دریای عرب و عمان طی دوره زمانی 10 ساله (2007-2016) مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین، مؤلفه‌های مداری و نصف‌النهاری باد، نم نسبی، دما،فشار سطح دریا ودمای هوا و نم ویژه از داده‌های دوباره آنالیز شده پایگاه ECMWF استخراج شدند. مقادیر متغیرهای دینامیکی تاوایی مطلق ، برش عمودی باد و متغیرهای ترمودینامیکی رطوبت نسبی و شدت پتانسیلی چرخند محاسبه گردید. آمار مربوط به چرخندهای حاره‌ای نیز از مرکز مشترک هشدار توفان نیروی هوایی و دریایی استخراج گردیدند. ابتدا میانگین ماهانه متغیرهای دینامیکی و ترمودینامیکی یاد شده در طول 10 سال برای ماه‌های مونسون، قبل و بعد مونسون با نرم افزارهای GRADS و MATLAB محاسبه و نتایج در قالب نقشه ارائه گردید. سپس چند نمونه از قوی‌ترین چرخندها انتخاب و مؤلفه‌های دینامیکی و ترمودینامیکی در زمان وقوع این توفان‌ها در منطقه تحلیل شدند. نتایج نشان داد نواحی شمالی دریای عرب به مختصات 15-22 درجه عرض شمالی و 62-75 درجه طول شرقی در ماه ژوئن وضعیت محیطی بسیار مطلوبی برای وقوع چرخندهای حاره‌ای دارند که با توجه به فراهم بودن مقادیرپارامترهای محیطی در این ماه در دریای عمان،تهدیدی جدی برای سواحل جنوب شرق ایران محسوب می‌شوند.منطقه بالقوه تشکیل طی ماه‌های می، اکتبر، نوامبر دسامبر به عرض‌های جنوبی کشیده می‌شود. در سپتامبر شرایط برخی پارامترها در شمال دریای عرب برای تشکیل چرخند فراهم است اما شدت پتانسیلی و رطوبت نسبی بسیار پایین است محاسبه میانگین روزانه کمیت‌ها درمدت زمان فعالیت قوی‌ترین توفان‌ها تأثیرپذیری چرخندهای حاره‌ای از مؤلفه‌های محیطی را تأیید می‌کند.