ارزیابی نقش طراحی معماری در ایجاد رفتارهای پایدار در کاربری مسکونی

Abstract

طراحی در جهت ایجاد رفتارهای پایدار، حوزه جدید پژوهشی است که به کاهش پیامدهای اجتماعی و محیط‌‌زیستی ساختمان‌‌ها در جریان بهره‌‌برداری از آن‌‌ها، از طریق تغییر عادت‌های کاربران و وادار کردن آن‌‌ها به بهبود رفتارهای خود به طرق مختلف می‌‌پردازد. بخش زیادی از این پیامدها، مرتبط با مصرف انرژی در ساختمان‌‌ها است. در میان تئوری‌‌های مطرح‌‌ شده در این حوزه، به نظر می‌‌رسد به بسترهای فرهنگی مختلف و محدودیت‌‌هایی که طراحی در شکل ‌‌دادن به رفتار در جهت کاهش مصرف انرژی دارد، کمتر توجه شده است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی چگونگی تاثیرگذاری طراحی معماری بر رفتار، برای کاهش مصرف انرژی است. بر این اساس، این فرضیه مطرح شد که طراحی معماری می‌‌تواند از طریق غلبه بر فرهنگ مصرفی نامناسب و تغییر شکل رفتار، در جهت کاهش مصرف انرژی و تحقق رفتار پایدار گام بردارد. در این مطالعه ترکیبی (کمی، کیفی) از نوع همبستگی، طرح مدل‌‌یابی معادله‌های ساختاری، از تحقیق پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری، ساکنان شهر شیراز در بهمن‌‌ماه 1395 و حجم نمونه، به کمک فرمول کوکران، 385 نفر (به‌‌منظور اطمینان بیشتر 400 نفر)، به روش غیراحتمالی ترکیبی انتخاب شد. پس از تایید روایی صوری، محتوایی، سازه و پایایی پرسشنامه محقق ‌‌ساخته، همبستگی متغیرها و فرضیه‌‌ها با نرم‌‌افزارهای آماری SPSS16 و AMOS22 ارزیابی و اثبات شد. یافته‌‌ها بیانگر تاثیرگذاری فرهنگ، معماری و رفتار بر میزان مصرف انرژی است. در نهایت، ضمن معرفی فرهنگ به‌‌عنوان یکی از موانعی که طراحی، در شکل ‌‌دادن به رفتار برای کاهش مصرف انرژی دارد، بر ضرورت اصلاح محیط به‌‌گونه‌‌ای که افراد را به سمت‌‌و‌‌سوی موردنظر هدایت کند، تاکید شد.