ارزیابی بصری کیفیت منظره‌ها بر اساس رهیافت ادراکی، الگویی برای مدیریت مطلوب‌تر مناطق طبیعی تفرجی (مطالعه موردی: مسیرهای پیاده‌روی حوضه‌آبخیز زیارت گرگان)

Abstract

بازدیدکنندگان، مسیرهای پیاده‌روی را به روش‌ها و دلایل مختلف استفاده می‌کنند. در طراحی مسیرهای پیاده‌روی، در نظر گرفتن اولویت‌های استفاده‌کنندگان در تعیین مقصد آن‌ها در مسیر پیاده‌روی بسیار مهم است. منظره‌ها و نقاط تماشای طبیعت از جمله عناصر مهم از سوی بازدیدکنندگان در انتخاب یک مسیر تفرجی هستند. بنابراین، انتظارهای مربوط به زیبایی و زیبایی‌شناختی باید به‌عنوان بخشی از یک طراحی اندیشمند درنظر گرفته شوند. رهیافت‌های متفاوتی برای ارزیابی کیفیت منظره‌های سیمای محیط طی چند دهه‌ی اخیر، توسعه یافته است. دو رهیافت پایه در این زمینه شامل: رهیافت تخصصی و رهیافت ادراکی است. در این پژوهش نیز منظره‌ها و نقاط دید در 10 مسیر پیاده‌روی موجود در منطقه تفرجگاهی طبیعی حوضه‌آبخیز زیارت، بر اساس رهیافت ادراکی ارزیابی کیفیت بصری مورد بررسی قرار گرفتند. در این راستا، بررسی میدانی مسیرها در منطقه‌ی تفرجگاهی طبیعی حوضه‌آبخیز زیارت جهت تعیین نقاط دید با استفاده از GPS انجام شد. هم‌چنین جهت تجزیه و تحلیل کیفیت منظره‌ها، از تمام نقاط دید تعیین‌شده عکسبرداری و اطلاعات حاصل از بررسی میدانی به محیط ArcGis9.3 انتقال یافت. نتایجحاصل از این پژوهش نشان داده است، مسیرهای موجود در منطقه را می‌توان بر اساس کیفیت منظره‌ها در سه طبقه‌ی عالی، خوب و متوسط قرار داد.بنابراین، مسیرهای پیاده‌روی مورد بررسی امکان و فرصت تماشای منظره‌های متفاوتی از طبیعت این منطقه را می‌توانند برای بازدیدکنندگان فراهم ‌نمایند. شناسایی مسیرهای پیاده‌روی و نقاط دید آن‌ها، ارزیابی کیفیت هر یک از این نقاط و معرفی مسیرها بر اساس کیفیت منظره‌ها با استفاده از روش ادراکی می تواند به عنوان الگویی مناسب برای مدیریت مطلوب‌تر مناطق تفرجی مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش، سعی شده‌است تا با معرفی یکی از روش‌های ارزیابی بصری، الگویی برای مدیریت مطلوب‌تر این مناطق و افزایش کیفیت تجربه‌ی تفرجی بازدیدکنندگان از یک منطقه طبیعی تفرجگاهی ارایه شود.