بررسی تنوع و الگوی تلفات جاده‌ای حیات‌وحش در پارک ملی گلستان

Abstract

تصادفات جاده‌ای یکی از پیامدهای مخرب توسعه انسانی بر زیستگاه‌های حیات‌وحش می‌باشند. افزایش خطوط جاده‌ای و عبور آنها ازدرون زیستگاه‌های حیات‌وحش به یکی از عوامل تهدیدکننده جمعیت‌های گونه‌‌های حیات‌وحش تبدیل شده است. شاهراه آسیایی تهران- مشهد که از میان پارک ملی گلستان عبور می‌کند، از جمله مهمترین جاده‌هایی است که آثار مخرب آن بر حیات‌وحش و انسان در کشور از گذشته تا کنون مطرح بوده است. در این مطالعه، با استفاده از ثبت تصادفات حیات‌وحش در پارک ملی گلستان در یک دوره شش ساله، الگوی زمانی تصادفات جاده‌ای حیات‌وحش بررسی شد. از ابتدای سال 1384 تا پایان خرداد 1390، در مجموع تعداد 588 تصادف ثبت شده است که در آن 33 گونه جانوری متعلق به 14 خانواده و 10 راسته شناسایی شد. نتایج نشان داد که میانگین تعداد تصادفات در علف‌خواران بزرگ جثه، گوشت‌خواران متوسط جثه و پرندگان به طور بسیار معنی‌داری از سایر گروه‌های جانوری بیشتر است. بیشترین تعداد تلفات به ترتیب مربوط به گراز (<em>Sus scrofa</em>)، شغال (<em>Canis aureus</em>)، انواع جغد (Strigidae)، کلاغ (Corvidae)، روباه (<em>Vulpes vulpes</em>) و تشی <em>Hystrix</em>)(<em>indica</em> بود که بیش از 81% تصادفات ثبت شده را شامل می‌شود. متوسط تعداد تصادفات بین ماه‌های مختلف سال تفاوت معنی‌داری نداشت. علاوه بر این، تغییرات فصلی در الگوی تصادفات جاده‌ای حیات‌وحش (شش گونه دارای بیشترین تعداد تلفات جاده‌ای) مشاهده نشد. تفاوت اندک در میانگین تلفات جاده‌ای بین گونه‌ها و فصول ممکن است به تغییرات فصلی در الگوهای رفتاری آنها ارتباط داشته باشد.