ارزیابی کارآیی مدل SRM و HBV در شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف در حوزه آبخیز بوجین

Abstract

پیش‌بینی ذوب برف در حوزه‌های کوهستانی نقش مهمی در مدیریت منابع آبی ایفا می‌کند. لذا هیدرولوژی برف در این مناطق از اهمیت زیادی برخورداراست. در این پژوهش به دلیل نبود داده برف در حوزه بوجین از مدل SRM و HBV برای شبیه‌سازی ذوب برف استفاده گردید. ابتدا داده‌های دبی، بارش در دوره آماری 1387 تا 1389 تهیه و صحت سنجی گردید. به‌منظور پایش زمانی و مکانی سطح پوشش برف در مدل SRM، از داده‌های سنجندهMODIS در فواصل زمانی یک‌روزه استفاده شد. برای اجرای مدل‌ها خصوصیات فیزیکی حوزه به کمک نرم‌افزار ArcGIS به دست آمد. با اجرای مدل‌های SRM و HBV شبیه‌سازی ذوب برف انجام شد. مقادیر پارامترهای مدل‌ها در مرحله واسنجی تدقیق و به کمک مقادیراصلاح‌شده در مرحله واسنجی، در سال دوم مرحله اعتبارسنجی انجام شد. میزان ضریب تبیین (R2) به‌دست‌آمده برای مدل‌های SRM و HBV در مرحله واسنجی به ترتیب برابر 71/0 و 61/0 و مقدار 72/0 و 69/0 برای مرحله اعتبار سنجی به دست آمد. این نتایج به همراه سایر معیارهای ارزیابی همانند نش – ساتکلیف(ضریب 71/0 برای مدل SRM و 61/0 برای مدل HBV در مرحله اعتبار سنجی)، دقت خوب مدل‌ها در شبیه‌سازی رواناب را نشان داد. همچنین مدل SRM به دلیل استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، نسبت به مدل HBV عملکرد قابل‌قبول‌تری در شبیه‌سازی رواناب حاصل از ذوب برف از خود نشان داد.