چالش‌ها و تقابل تامین آب کشاورزی و حقابه محیط‌زیستی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

Abstract

یکی از مسائل مهم امروز کشور ما بحث احیای دریاچه ارومیه می‌باشد که از سال 1387 شمسی مورد توجه دولت و برنامه‌های توسعه قرار گرفته است. مسلما از دلایلی که علی‌رغم این تلاش‌ها و هزینه‌های سنگین آن تاثیری چندانی بر وضعیت دریاچه نداشته، تبعات تخصیص آب به دریاچه بر بخش کشاورزی می‌باشد. بدین منظور این تحقیق در تلاش است بطور کمّی، این تبعات را بر کشاورزی استان‌های مرزی دریاچه نشان دهد. بدین منظور یک دوره 49 ساله از جریان طبیعی رودخانه‌ های حوضه در نظر گرفته شده است تا تحت شرایط مختلف هیدرولوژیکی، سه نوع مدیریت آب کشاورزی، تخصیص کامل و یا بخشی از نیاز آب دریاچه این مهم مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. نتایج نشان داد که تامین حقابه دریاچه به کاهش حدود 20 تا 25 درصدی حقابه بخش زراعت آبی در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی نیاز دارد. بدیهی است که حصول به چنین کاهش سطحی، تبعات سیاسی و اجتماعی بالایی دارد و این درحالی‌ست که طی سال‌های اخیر شاهد افزایش سطح و تبدیل زراعت به باغ در حوضه بوده‌ایم. بدین ترتیب توصیه شده است تا ستاد احیا براساس تجربیات جهانی، مطالعات داخلی و تجربیات 5 ساله خود، چشم‌انداز قابل حصول و خدمات جدیدی برای اکولوژی حوضه و دریاچه تببین نماید، در غیراین صورت، امکان بهره‌برداری بهینه از منابع زمانی و اعتباری فراهم نخواهد شد.