واکاوی علّی رفتارهای حفاظت از آب کشاورزان مورد مطالعه: شهرستان خرم آباد

Abstract

مسائل و مشکلات آب بخاطر خشکسالی و بهره برداری بی‌رویه باعث مطرح‌شدن اهمیت مباحث حفاظت آب و رفتارهای حفاظتی کشاورزان شده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی علّی رفتار حفاظت از آب کشاورزان شهرستان خرم آباد انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بهره‌برداران فعال شهرستان خرم آباد در سال 96-1395 به تعداد 22812 نفر بود که از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده‌ها از 310 کشاورز در سطح این شهرستان استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط 4 نفر از اعضاء هیئت علمی دانشگاه شیراز تائید، و برای ارزیابی پایایی آن یک مطالعه مقدماتی با تعداد 30 نفر اجرا گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین انجام رفتارهای حفاظتی کشاورزان در سطح منطقه موردمطالعه 02/1 در دامنه 0 تا 4 می باشد که حاکی از پایین‌بودن انجام رفتارهای حفاظت آب در بین کشاورزان منطقه بود. همچنین، نتایج تحقیق براساس تحلیل مسیر رفتار حفاظت از آب کشاورزان نشان داد که تمایل رفتاری، آگاهی از اثرات رفتارهای حفاظتی، پیروی از الگوهای روستائی، دسترسی به منابع اطلاعاتی و دانش فنی حفاظت آب بطور مستقیم؛ و متغیرهای ارزشهای اخلاقی، قضاوت اخلاقی، آگاهی از قوانین آب و درآمد کشاورزی بطور غیرمستقیم بر رفتارهای حفاظت از آب موثرند. این متغیرها در مجموع توانستند 57 درصد از تغییرات در رفتار حفاظت آب کشاورزان را پیش‌بینی نمایند. بنابراین افزایش آگاهی از اثرات مطلوب رفتارهای حفاظتی، تقویت دانش حفاظت آب، استفاده از ظرفیت مراجع روستائی برای ترویج رفتارهای حفاظتی و نشر ارزشهای اخلاقی می‌تواند نقش مهمی در گسترش رفتارهای حفاظت آب بین کشاورزان داشته باشد.