آشکارسازی تغییر اقلیم و نسبت دهی آن به گازهای گلخانه ای با استفاده از مدل های گردش عمومی اقیانوس- اتمسفر و توزیع نرمال دو متغیره در حوزه آبریز کارون بزرگ

Abstract

در اکثر مطالعات تغییر اقلیم، معمولاً اولین سوال پیش روی محققین، آشکارسازی تغییر اقلیم منطقه مطالعاتی در دوره‌های گذشته و نسبت دهی آن به گازهای گلخانه‌ای می‌باشد. در این تحقیق در نظر است آشکار سازی و نسبت دهی تغییر اقلیم به جهت تفکیک تغییر اقلیم ناشی از گازهای گلخانه‌ای نسبت به نوسانات درونی در حوضه کارون بزرگ انجام گیرد. بدین منظور در ابتدا لازم بود تا محدوده تغییرات متغیرهای اقلیمی منطقه، ناشی از اندرکنش بین سیستم‌های اقلیم کره زمین (اتمسفر، بیوسفر، و ....) محاسبه شود. برای این‌کار از آمار درازمدت (1000 ساله) دما و بارش حاصل از اجرای کنترلی (ثابت ماندن گازهای گلخانه‌ای) مدل‌‌های AOGCM HadCM3) و (CGCM3 برای حوضه کارون بزرگ استفاده شد. سپس بر اساس توزیع نرمال دو متغیره، محدوده نوسانات درونی سالانه اقلیم منطقه مورد مطالعه به‌ صورت نمودارهای دو بعدی دما- بارندگی ترسیم گردید. در ادامه به منظور آشکارسازی تغییر اقلیم در دوره‌های گذشته در حوضه کارون بزرگ و نسبت دهی آن به گازهای گلخانه‌ای، مقادیر آنومالی سالانه دما و بارندگی مشاهداتی ایستگاه‌های مختلف حوضه با محدوده نوسانات درونی اقلیم منطقه مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج روند دو بعدی آنومالی دما و بارندگی برای نیم قرن اخیر نسبت به دوره پایه هر یک از قسمت‌های حوزه آبریز کارون بزرگ، نشان از روند افزایشی دما و کاهش بارندگی دارد. از طرف دیگر به احتمال 95 درصد، مقادیر آنومالی نوسانات درونی توام دما - بارندگی در حوضه کارون بزرگ به ترتیب کمتر از 5/1 درجه سانتی‌گراد و کمتر از 70 درصد می‌باشد. که در تمامی قسمت‌های حوضه کارون بزرگ تقریبا سال‌های انتهائی این دوره در خارج از محدوده نوسانات درونی اقلیم قرار گرفته و نشان‌دهنده معنی‌دار بودن تغییر اقلیم در این سال‌ها می‌باشد.