برآورد حداکثر بارش محتمل 24ساعته با دو نگرش آماری هرشفیلد در حوضه آبریز قره سو در استان گلستان

Abstract

حداکثر بارش محتمل (PMP) و حداکثر سیل محتمل (PMF) از مسائل مهم در طراحی سازه‌های آبی به شمار می‌آیند. یکی از مناسب‌ترین روش‌های آماری برآورد PMP روش هرشفیلد است. در این مطالعه حداکثر باران 24‌ساعته با استفاده از اطلاعات 12 تا 53 ساله شش ایستگاه باران‌سنجی و یک ایستگاه سینوپتیک واقع در حوضه آبریز قره‌سو در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از دو روش آماری هرشفیلد (در دو نگرش استاندارد و تجدید نظر شده) استفاده شد. نتایج نشان داد که مطابق نگرش اول، عامل فراوانی (K_m) و حداکثر بارش محتمل 24‌ساعته (PMP₂₄) به ترتیب در محدوده 18- 98/16 و 93/524- 07/335 میلی‌متر برآورد شد. در نگرش دوم مقدار K_m و PMP₂₄ به ترتیب در محدوده 26/5- 36/2 و 30/208- 22/118 میلی‌متر برآورد گردید. مقدار PMP₂₄با دوره بازگشت‌های متفاوت با استفاده از توزیع آماری گامبل محاسبه شد که مقدار PMP₂₄با دوره بازگشت‌های 50 و 100 سال به ترتیب 20/579 و 59/613 میلی‌متر در نگرش اول و 69/263 و 70/281 میلی‌متر در نگرش دوم به دست آمد. نسبت PMP₂₄ به حداکثر باران 24‌ساعته به عنوان یک معیار مستقل از شرایط آب و هوایی برای مقایسه PMP₂₄ در ایستگاه‌های مورد مطالعه استفاده شد. نتایج نشان داد که نگرش دوم هرشفیلد در مقایسه با نگرش اول آن در محدوده مورد مطالعه در حوضه قــره‌سو، پایدار‌تر است. سپس به‌منظور ترسیم منحنی‌های هم‌باران، گرادیان بارندگی، مورد بررسی قرار گرفت و به دلیل عدم معنی‌داری این رابطه، جهت رسم نقشه هم‌مقدار PMP₂₄، روش معکوس وزنی فاصله (IDW) برای ترسیم منحنی ژرفا- پهنه- تداوم مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از این منحنی‌ها تبدیل PMP₂₄نقطه‌ای به منطقه‌ای در منطقه مورد مطالعه در حوضه قره‌سو امکان‌پذیر است.