بررسی اثر تغییر اقلیم بر مطلوبیت زیستگاهی آبزیان رودخانه کردان - مطالعه موردی: سگ ماهی جویباری (Oxynemacheilus bergianus)

Abstract

اقلیم می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر زندگی موجودات زنده و محیط‌زیست داشته ‌باشد. لذا پیش‌بینی وضعیت و ارزیابی اثرات آن به منظور کاهش آسیب‌پذیری و مقابله با آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. پیکره‌های آبی اولین منابع تحت تأثیر این پدیده خواهند بود و در این بین رودخانه‌ها به عنوان شریان‌های حیاتی اکوسیستم‌ها مورد توجه‌اند. این تحقیق تلاش دارد تا اثر پدیده تغییر اقلیم را بر روی یکی از سیستم‌های آبی جنوب البرز (رودخانه کردان) ارزیابی و چگونگی تغییر شاخص مطلوبیت زیستگاه آبزیان را در طولی از رودخانه به اندازه 2 کیلومتر بررسی نماید. بدین منظور ابتدا، شرایط تغییر اقلیم در منطقه با استفاده از خروجی‌های مدل گردش عمومی HadCM3 و با در نظر گرفتن دو سناریو A2 وB1 برای دوره پایه (1985-2010) و دوره‌های 30 ساله آتی( 2011-2040، 2041-2070 و 2071-2099) بررسی گردید. همچنین به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم بر دما و جریان رودخانه از مدل SWATاستفاده گردید. نتایج حاکی از آن بود که تحت شرایط تغییر اقلیم و در 3 دوره 30 ساله جریان رودخانه روندی رو به کاهش خواهد داشت، تا جایی که دبی از 3/3 مترمکعب بر ثانیه در دوره پایه به 66/2 در سناریو A2 و 8/2 در سناریو B1 خواهد رسید. همچنین تغییر اقلیم باعث ایجاد تغییر در شاخص مطلوبیت زیستگاه (HSI) گونه سگ ماهی جویباری (<em>Oxynemacheilus bergianus</em>) و همچنین توزیع مکانی مطلوبیت زیستگاهی این‌ گونه در رودخانه دارد. بررسی منحنی فراوانی تجربی مقادیر HSI نیز حاکی از کاهش 20 تا 25 درصدی شاخص مطلوبیت زیستگاهی معادل 4/0 تا 6/0، در دوره 2071-2099 می‌باشد.