عوامل مؤثر بر ارتقاء پیوند اجتماعی شهروندان با طراحی تئاتر آیینی در محیط‌های شهری: مطالعه موردی اردبیل

Abstract

نمایش‌ها و مراسم‌ آیینی ‌سنتی به‌خصوص تعزیه و شبیه‌خوانی به‌عنوان عناصر فرهنگی پویا که از اعتقادات و باورهای انسانی نشأت‌گرفته، نقش مؤثری در افزایش پیوندهای اجتماعی افراد ایفا می‌کند. نظریه پیوند اجتماعی هیرشی به‌عنوان چارچوب تحقیق، زیرشاخه نظریه کنترل اجتماعی بوده و مؤلفه‌های آن، مشارکت اجتماعی، باور، دلبستگی و تعهد است. اردبیل به‌عنوان شهر حسینیت با پیشینه غنی نمایش‌های آیینی بومی منطقه و برگزاری باشکوه مراسم‌ آیینی عزاداری، تعزیه و سوگواری در ایام محرم، به‌منظور مطالعه موردی تحقیق انتخاب شده است. هدف تحقیق بررسی نقش تئاتر آیینی در ایجاد پیوند اجتماعی است که با استفاده از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته از شهروندان اردبیلی به بررسی میزان تأثیر چنین فضایی در پیوند اجتماعی افراد می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد که بین متغیرهای ملاک از جمله تعهد، دلبستگی، باور و مشارکت اجتماعی و متغیر پیش‌بینی تئاتر آیینی رابطه معناداری وجود دارد و مؤلفه دلبستگی تأثیر بالایی در پیوند اجتماعی افراد با تئاتر آیینی دارد. تئاتر آیینی علاوه‌‌بر احیا و سره‌سازی نمایش‌های آیینی ـ بومی منطقه و انتقال آن به نسل آینده، باعث ارتقاء پیوند اجتماعی افراد در اردبیل شده و با نگاه توسعه‌ای در سایر شهرها نیز تأثیرگذار است.