بازنمایی معضلات اجتماعی جامعه در موسیقی رپ اجتماعی ایرانی مطالعه موردی؛ متن آهنگ‌های یاس

Abstract

در گستره هنر جهان معاصر، موسیقی زیرزمینی بستری برای بیان اندیشه‌های خوانندگان این سبک از موسیقی است. این گفتمان، انواع متفاوتی از اجتماعی - اعتراضی تا عاشقانه و تنفرآمیز را در بر می‌گیرد. متن موسیقی‌ها برآمده از افکار و اندیشه‌های خوانندگان آن است که از پایگاه و زمینۀ اجتماعی‌شان شکل گرفته است. هدف اصلی این مطالعه بازتاب معضلات اجتماعی جامعه در متن آهنگ‌های یاس؛ رپر اجتماعی معروف فارسی است. مفروضه اصلی رویکرد بازتاب که یکی از مهم‏ترین رویکردها در جامعه‌شناسی هنر است، بر این انگاره استوار است که هنر همواره چیزی دربارة جامعه به ما می‌گوید. در این مطالعه به‌ منظور بررسی هدف محوری از رویکرد بازتاب استفاده شده است. روش تحقیق کیفی است و مجموعاً 23 متن ‌آهنگ با موضوعات اجتماعی که بیشترین فراوانی دانلود را داشته‏اند به‌‌منزلة نمونه تحقیق انتخاب شده که همگی در دسترس است. یافته‌ها نشان می‌دهد که متن‌های انتخاب شده از آهنگ‌های یاس، یازده معضل اجتماعی شامل فقر، اعتیاد، طلاق، روسپی‌گری، بیکاری، کودکان خیابانی، خودکشی، گروه‌های خلاف‌کار و ضداجتماعی، دزدی و سرقت، خیانت و گسترش خلقیات ناهنجار در سطح جامعه را بازتاب داده است. در تحلیل متن‌ها نشان داده شد که بیشتر مضامین، نمادی برای بیان اندیشه و دغدغه‌ها، معضلات و نگرانی‌های طبقات جامعه به‌ویژه طبقه محروم بوده است.