تعاملات اجتماعی و پوشیدگی زنان «خوانش بصری بازنمایی پوشش زنان، در فضاهای خصوصی و عمومی در نگاره‌های اصیل ایرانی»

Abstract

چگونگی بازنمایی بصری پوشش زنان در اجتماعات خصوصی و عمومی، با نظر به فرهنگ دینی اسلام و ادبیات ایران اسلامی در نگاره‌های ایرانی موضوع این مقاله است. روش تحقیق، خوانش نشانه‌های مشترک در زِبَرمتن نگاره‌ها و تحلیل بینامتنی آنها، به منظور دریافت کارکرد نظام زبانی و موقعیت زمانی مربوط به آنها در خصوص پوشش زنان در نگاره‌ها بوده است. در این رویکرد، هر نگاره دارای نظام زبانی به هم پیوسته‌ای تلقی شد که نشانه‌هایی از هنر تصویری، کلام ادبی و نیز آموزه‌های دینی در آن به تجمیع رسیده بود. تداخل همزمان این متون در آثار نگارگری، تحلیل ترامتنی را به عنوان خوانشی فراگیر در فهم معنای نگاره‌ها اقتضا کرد و از اینرو آثار منتخب بر این مبنا تحلیل شدند. نمونه‌ها به طور هدفمند انتخاب شدند و در خوانش آنها، چگونگی بازتاب تصویر پوشش زنان در اجتماعات عمومی و خصوصی و نوع حضور اجتماعی زنان مد نظر قرار گرفت. <br /> پرسش اصلی آن بود که تعامل اجتماعی زنان در نگاره‌ها با توجه به متغیر پوشش، چگونه بازنمایی شده است و آیا نوع بازتولید تصویری از پوشش زنان در نگاره‌ها، به موقعیت مکانی آنها در فضاهای عمومی یا خصوصی مرتبط است؟ نتایج تحلیل آثار نشان داد که تصویر زنان در نگاره‌ها، واجد مستوری ذاتی است که ارتباط چندانی با حضور ایشان در فضای عمومی یا خصوصی ندارد و زنان در هر دو فضا، با رعایت حدود پوشش توصیه شده به نمایش درآمده‌اند.