ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر سیل با منطق فازی (مطالعه موردی: منطقه 22 تهران)

Abstract

زمینه و هدف: به طور کلی در دهه‌های اخیر خسارت‌های ناشی از جاری شدن سیل در نتیجه شهرنشینی در حاشیه رودخانه‌ها همواره متوجه ساکنان این مناطق بوده است. هدف این پژوهش تعیین میزان آسیب‌پذیر بودن مناطق شهری نسبت به خطر سیل جهت کاهش خسارات جانی و مالی می‌باشد. روش بررسی: بدین منظور از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (AHP فازی) چانگ به دلیل بزرگ تر بودن درجه احتمال جهت وزن‌دهی به معیارهای شیب، خاک، فاصله از رود، زمین شناسی، ارتفاع، کاربری اراضی و جمعیت استفاده گردید. پس از وزن‌دهی، معیارهای آسیب‌پذیری در محیط ARCGIS فازی‌سازی گردیدند و در نهایت از عمل­گرهای فازی جهت روی‌هم گذاری لایه‌ها استفاده شد. یافته‌ها:. برای تعدیل نقشه‌های به دست آمده از عمل­گرهای ضرب جبری و جمع جبری، از عمل­گرهای گاما 9/0، گاما 7/0 و گاما 5/0 استفاده شد که نقشه حاصل از عمل­گر گاما 7/0 به دلیل دست­یابی به نتیجه مناسب‌تر به عنوان نقشه ‌نهایی آسیب‌پذیری انتخاب گردید. بحث و نتیجه گیری: بنابراین با توجه به نقشه نهایی و این­که درصد تراکم جمعیت در شمال شرقی منطقه، نزدیک رودخانه‌کن از 07/1 درصد بیش­تر است. احتمال آسیب‌پذیری در آن منطقه بالا پیش‌بینی می‌گردد. هم­چنین ممکن است ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم رود خانه‌های‌کن و وردآورد باعث تجمع آب و رهاسازی یک‌باره آن در منطقه شود و اگر روند ساخت و سازهای غیر مجاز و افزایش جمعیت در منطقه ادامه یابد می‌توان نتیجه گرفت احتمال آسیب‌پذیری در برابر سیل در منطقه 22 تهران می‌تواند زیاد باشد.