بررسی گسترۀ تغییرپذیری دید افقی مناطق متأثر از رخدادهای گرد و غبار در استان یزد

Abstract

<span id="docs-internal-guid-1b846e41-7fff-6c3b-7cff-02dac3b4b0da"><span>شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی استان یزد، همواره این منطقه را در معرض توفان های سهمگین گردوغبار و آلودگی هوا قرار داده است. کاهش میدان دید، اولین تأثیر آلودگی هوای ناشی از پدیده های جوی است. افزایش تراکم ذرات گرد و غبار همراه با کاهش شدید دید، تاثیر ناگواری بر سلامتی موجودات زنده، بخش های اقتصادی- اجتماعی و سامانه های حمل و نقل دارد. بنابراین، شناخت مناطق پرخطر برپایه کاهش میدان دید ناشی از گرد و غبار، برای مدیریت و حفظ سلامت ساکنان منطقه دارای اهمیت است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی روند تغییرپذیری مکانی دید افقی مناطق درگیر با توفان های گردوغبار در استان یزد است. به این منظور، مدل کمی دید افقی بر اساس ارتباط بین عمق نوری هواویزهای حاصل از سنجنده مودیس (</span><span>AOD) </span><span>با الگوریتم </span><span>Deep Blue </span><span>و داده های دید افقی ایستگاه های هواشناسی منطقۀ مورد بررسی، معرفی و نقشۀ دید افقی شش رخداد گرد و غبار در سال های 2015 تا 2017 به روش کریجینگ پهنه بندی شد. نتایج ارتباط معنی داری را در سطح 99% بین </span><span>AOD</span><span> و داده های دید افقی نشان داد. دامنۀ کمی مقدارهای </span><span>AOD </span><span>در شش رخداد مورد بررسی از 0/1 در مناطق بدون گردوغبار تا 1/9 در مناطق با گردوغبار شدید، و مقدار دید افقی متناظر با مقدارهای مذکور، از 64 متر در مناطق واقع در کانون های گرد و غبار تا 19951 متر فراتر از کانونهای مذکور، برآورد شد. بنابراین، در تصاویر با مقدار AOD بیش از 0/8، مقدار دید افقی به کمتر از 1000 متر کاهش می یابد. نداشتن محدودیت مکانی در تعیین گسترۀ دید افقی و شناسایی مناطق تحت تاثیر رخدادهای گردوغبار از مزایای مدل کمی دید افقی و پهنه بندی آن است. براساس نقشۀ کاربری/ پوشش اراضی استان یزد، عرصه‌های معدنی و ساختمانی، جاده های خاکی، تپه های ماسه ای، مراتع فقیر و بدون پوشش، مؤثرترین عامل افزایش تراکم گرد و غبار و کاهش دید در مسیر توفان های استان است.</span></span>