نقش دفن رسوبات ماسه‌بادی بر ویژگی‌های رویشی و فیزیولوژیک گونه رمس (Hammada salicornica )

Abstract

در پژوهش حاضر ویژگی­های فیزیولوژیک فیزیولوژیک و رویشی گونه رمس (<em>Hammada salicornica</em><em>)</em> که گاهی با مترادف <em>Haloxylon salicornicum</em> (Moq.) Bge. Ex Boiss. معرفی می­شود، تحت تأثیر دفن شدن با رسوبات ماسه بادی بررسی شد. آزمایش حاضر بر پایه طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار انجام شد. برای­این منظور نهال­های یک­ساله و هم­اندازه رمس با پنچ تیمار شاهد، دفن شدن با ماسه­بادی تا یک­سوم ارتفاع گیاه، تا نصف ارتفاع گیاه، تا سه­چهارم ارتفاع گیاه و دفن­شدن کامل بررسی شد. پس از شش ماه آبیاری و مراقبت در شرایط گلخانه­ای، برخی ویژگی­های رویشی ازقبیل: طول ساقه، وزن خشک و تر ساقه و وزن خشک و تر ریشه و صفات فیزیولوژیک شامل پرولین، قند­های محلول و محتوای یونی ساقه و ریشه اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار پرولین برگ در تیمار دفن یک­سوم به­مقدار mg/gfw 8/20 بوده ­است. مقدار پرولین ریشه در تمام تیمار­های دفن به­طور معنی­داری بیشتر از تیمار شاهد بود. این موضوع نشان می­دهد که دفن­شدگی مانند سایر تنش­های محیطی موجب افزایش پرولین می­شود. مقدار اکسین در تیمار دفن یک­سوم و یک­دوم به­طور معنی‌داری نسبت به شاهد افزایش یافت به­طوریکه مقدار آن در تیمار یک­سوم برابر با mg/gfw 64/0 و حدود دو برابر شاهد بود. افزایش هورمون ریشه­زای اکسین نشان می­دهد که دفن­شدگی در این گیاه شرایط را برای ایجاد ریشه­های نابجا فراهم می­کند. مقدار قند ساقه در تیمار­های دفن کاهش یافت. این موضوع می­تواند مربوط به کاهش مقدار فتوسنتز بدلیل دفن اندام فتوسنتز­کننده باشد. مقدار سدیم ساقه و ریشه در تیمار­های دفن یک­سوم و یک­دوم Meq/L 22 بود که به­طور معنی‌داری نسبت به شاهد و سه­چهارم افزایش نشان داد. مقدار پتاسیم ساقه و ریشه در تیمار دفن سه­چهارم به­طور معنی­داری کمتر از سایر تیمار­های دفن بود. بیشترین مقدار فسفر ساقه Meq/L73/0 و ریشه Meq/L97/1 در تیمارهای دفن یک­سوم اندازه­گیری شد. مقدار فسفر ریشه در تمام تیمار­های دفن به­طور معنی­داری بیشتر از شاهد بود. افزایش عناصر غذایی مهم فسفر و پتاسیم نشان از شرایط رشدی مناسب گیاهان دفن شده نسبت به شاهد می­باشد. طول ساقه در تیماردفن سه­چهارم حدود دو برابر شاهد بود. بیشترین مقدار وزن‌ خشک و تر ساقه و ریشه در تیمار دفن یک­سوم به­طور معنی­داری بیشتر از سایر تیمار­های دفن بود. بنابراین نتیجه­گیری شد که گونه­رمس دفن شدن در رسوبات جزئی را نه تنها تحمل می­کند بلکه دفن شدن در ماسه بادی موجب تحریک رشد آن می­شود.