بررسی روند خشکسالی‌های با مقیاس زمانی بلند مدت در مناطق نیمه‌خشک، خشک و فراخشک جهان

Abstract

محدودیت منابع آب شیرین، تغییر اقلیم و وقوع خشکسالی های بلندمدت و شدید از چالش های اصلی جهان امروز به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است. در چنین شرایطی و به خصوص در رابطه با خشکسالیها، لازم است تا تغییرات و روند آن‌ها به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت وجود روند های افزایشی خشکسالی، اقدامات لازم در برنامه ریزی های مدیریت منابع آب صورت پذیرد. در این مطالعه، از آزمون آماری ناپارامتری Mann-Kendall جهت تعیین روند در سریهای زمانی بلند مدت خشکسالیهای متوسط تا شدید و بسیار شدید (سری های زمانی بلند مدتِ 9، 12، 18 و 24 ماهه از شاخص استاندارد شده بارش (SPI)) استفاده گردید. نتایج نشاندهنده وجود روندهای افزایشی و کاهشی معنادار خشکسالی در این مناطق است. با افزایش مقیاس سری زمانی خشکسالی ها، درصد مناطق با روند افزایشی یا کاهشی SPI بیشتر می گردد. برای مثال، در رابطه با روند کاهشی SPI (افزایشی خشکسالی)، درصد این مناطق از 8/17 در SPI 9 ماهه به 9/21، 48/28 و 71/31 درصد به ترتیب برای SPI های 12، 18 و 24 ماهه افزایش می‌یابد. افزایش دامنه خشکسالیهای طولانی مدت متوسط تا شدید و همچنین بسیار شدید در بخشی از مناطق دنیا خصوصاً خاورمیانه و غرب آمریکا مشاهده میشود. افزایش خشکسالیها خصوصاً در کشورهای در حال توسعه واقع در خاورمیانه بحرانهای فعلی را نیز می تواند تشدید نماید و لذا در نظر گرفتن تمهیدات لازم جهت کاهش اثرات افزایش خشکسالیها خصوصاً در سطح منطقهای و بینالمللی وجود دارد.