تأملی بر حیات و اقدامات سرلشکر محمدولی قرنی با تکیه‌بر کودتای منتسب به او

Abstract

تاریخ معاصر ایران به­ویژه در دورۀ پهلوی عرصۀ کنشگری رجال سیاسی و نظامی بوده است و لذا برای تبیین و تحلیل تحولات این دوره، شناخت نقش و عملکرد این رجال امری ضروری به شمار می­رود. سرلشکر قرنی ازجملۀ شخصیت­های مهم و چالش­برانگیز در میان نظامیان می­باشد که در ارتش به فعالیت پرداخت و بعد از کودتای 28 مرداد، مدارج ترقی در عرصۀ نظامی را طی کرد. در نیمۀ دوم دهۀ 1330 ش. بنای کودتایی علیه محمدرضاشاه گذاشته شد که سرلشکر قرنی هم به شرکت در آن متهم شد. بررسی حیات و اقدامات قرنی در این رخداد، مسئلۀ نوشتار حاضر است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و تکیه‌بر اسناد و منابع کتابخانه­ای و مصاحبه، درصدد پاسخ دادن به این پرسش بوده که نقش و جایگاه محمد ولی قرنی در نقشۀ کودتای ضد پهلوی دوم چه بود؟ یافته­ها نشان می­دهد که اگرچه قرنی پیش از کشف نقشۀ کودتا، با مخالفان شاه، ارتباط برقرار کرده و از فساد و ناکارآمدی موجود در ارکان سیاسی و نظامی رژیم پهلوی گله­مند بود، اما تنها رهبر و رئیس مخالفان به­شمار نمی­رفت و او قربانی دسیسه­گری و رقابت کشندۀ رجال سیاسی و نظامی با یکدیگر و تلاش برای نزدیکی به شاه گردید که در دهۀ 1330 ش. افزایش چشمگیری یافته بود.