بررسی اثر سد کرخه بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل GMS (مطالعه موردی: دشت عباس،دهلران)

Abstract

زمینه و هدف: بارزترین اثر سدها، تغییر رژیم هیدرولوژیکی مناطق مجاور خود است که از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر در سطح اساس آبخوان‌های مجاور اشاره نمود. در این تحقیق سد کرخه و تاثیر آن بر نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت عباس مورد بررسی قرار‌گرفت است. روش بررسی: در این تحقیق از آمار ایستگاه‌های مجاور منطقه و 192 چاه بهره‌برداری و 24 چاه پیزومتری استفاده شد. مدل سازی عددی آب‌های زیرزمینی به وسیله نرم افزار GMS در آبخوان دشت عباس در جنوب استان ایلام در سال آبی 90-89 انجام یافته است. این مدل در دو حالت ماندگار (سه ماه) و غیر ماندگار (12 ماه) برای یک و نیم سال واسنجی و سپس برای یک سال آبی صحت‌سنجی گردید. یافته­ها: نتایج حاصل از واسنجی، حاکی از شبیه سازی مطلوب آبخوان دشت عباس و اختلاف اندک مقادیر مشاهده‌ای و محاسباتی تراز سطح ایستابی است. همچنین، نتایج بیلان آبی نشان داد که سطح آب زیرزمینی در سال‌های قبل از ورود آب سد کرخه 03/7- و بعد از تکمیل کانال‌های آبرسانی بیلان دشت مثبت و مقدار آن به 50/26 میلیون متر‌مکعب در سال آبی 90-89 افزایش یافته است. لذا سد کرخه اثر مثبتی بر بیلان آب زیرزمینی دشت دارد. بحث و نتیجه­گیری: از بررسی بیلان آب زیرزمینی دشت عباس چنین نتیجه‌گیری می‌شود که مدل کالیبره شده در حالت پایدار و ناپایدار با دقت زیادی توانسته است، سطح ایستابی چاه‌های پیزومتری را شبیه‌سازی کند. هیدروگراف چاه‌های پیزومتری دشت عباس نشان داد که سطح ایستابی دشت عباس رو به افزایش است. نتایج مدل سازی بیلان آب زیر زمینی نشان داد که تغییرات ذخیره ناشی از بیلان آبی دشت عباس مثبت است و سیر صعودی هیدروگراف دشت، افزایش سطح ایستابی و بحران مناطق تبخیری بوجود آمده را نشان می‌دهد.