اثر کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی بر صفات کمی وکیفی بالنگوی شهری ‏‏(‏Lallemantia iberica‏) در شرایط دیم

Abstract

به‌منظور بررسی اثرات کاربرد تلفیقی قارچ مایکوریزا و کودهای شیمیایی مرسوم بر صفات کمی و کیفی گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia iberica)، آزمایشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 7 تیمار و 3 تکرار در مزرعه‌ی تحقیقاتی دانشگاه مراغه در سال 1395 اجرا شد. تیمارها شامل 100 درصد کود شیمیایی NPK (CF)، قارچ Gm (Glomus mosseae)، قارچ Gi (Glomus intraradices)، Gm+Gi،50% CF + Gm، 50% CF+ Gi، 50% CF+ Gm+ Gi بودند. نتایج نشان داد بیشترین (83/71) و کمترین (47/54) شاخص کلروفیل به‌ترتیب با کاربرد تلفیقی 50% CF+ Gm+ Gi و کاربرد جداگانه Gi مشاهده شد. همچنین بیشترین تعداد شاخه‌ جانبی به تیمارهای 50% CF+Gm + Gi، 50% CF+ Gmو Gmمربوط بود. بیشترین عملکرد دانه (8/802 کیلوگرم در هکتار)، تعداد چرخه گل در بوته (6/63)، تعداد دانه در بوته (3/519)، تعداد دانه در ساقه اصلی (2/149)، تعداد دانه در چرخه گل (18)، وزن دانه در بوته (75/3 گرم)، وزن هزاردانه (7/4 گرم) و بیشترین وزن خشک کل (3/426 گرم در متر مربع) با کاربرد تلفیقی 50% CF+ Gm+ Gi به‌دست آمد. در ضمن بیشترین میزان (51/0) و عملکرد اسانس (2/2 گرم در متر مربع) با کاربرد تلفیقی 50% CF+Gm+Gi مشاهده شد. آنالیز GC-FID و GC-MS اسانس نشان داد که ترکیبات لینالول، منتون، ژرانیول، منتیل استات، ژرانیول استات، والنسن و کاریوفیلن اکساید جزء ترکیب‌های غالب اسانس بالنگو بودند. به‌طور کلی، کاربرد تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی به همراه قارچ‌های مایکوریزا علاوه بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی به بهبود کمیت و کیفیت اسانس بالنگو منجر گردید.