بررسی کیفیت مخزن به کمک تلفیق فاکتور کیفیت و نمودار انحراف سرعت

Abstract

میادین هیدروکربن ایران عمدتا از سنگ‌های کربناته تشکیل شده است. از یک سو ساختار بسیار ناهمگن و از سوی دیگر مطالعات محدودی که تاکنون پیرامون تخمین میزان میرایی موج در سنگ‌های کربناته انجام گردیده است ضرورت پژوهش در این حوزه را اجتناب تاپذیر نموده است. از آنجا که شناسایی و بررسی کیفیت مخزن، مهمترین عامل جهت بهره‌برداری بهینه از منابع هیدوکربنی می‌باشد، تلاش می‌گردد با مدیریت دانش و دسترسی به اطلاعات ابزارهای جدید نظیر VSP ، راهکارهای جدیدی در راستای رسیدن به این هدف انجام گیرد. امواج لرزه‌ای به هنگام عبور از لایه‌های زمین، از نظر محتوای فرکانسی و دامنه موج، دچار دگرریختی می‌شوند که قسمتی از کاهش دامنه، مربوط به ذات موج و دیگری مربوط به ساختار زمین شناسی از جمله تخلخل، تراوایی و شکستگی است. لذا این سوال وجود دارد که پارامترهای مخزنی و شکستگی ها، هر کدام چه سهمی در تغییرات میزان فاکتور کیفیت دارند. تحقیقاتی که اخیرا در این زمینه توسط محققین انجام شده است بیشتر معطوف به بررسی ناهمسان‌گردی ، تحلیل مدل سرعتی و غیره می‌باشند. لذا می‌توان چنین نتیجه گرفت که ایجاد ارتباط مسقیم بین پارامترهای مخزنی و اهمیت و تاثیر آن‌ها در میزان ضریب جذب امواج لرزه‌ای یا فاکتور کیفیت از دید آنها پنهان مانده است. بنابراین در این تحقیق با تکیه بر فاکتور کیفیت به بررسی میزان همبستگی این پارامتر با پارامترهای دیگر نظیر انحراف سرعت، چگالی شکستگی و تراویی پرداخته شد. در این پژوهش تلاش گردید فاکتور کیفیت بعنوان ابزاری جهت ارزیابی نسبتا قابل قبول کیفیت مخزن تعریف و معنادار گردد. همچنین در بررسی آماری به روش رگرسیون خطی چندگانه، مهترین پارامتری که از روند مقدار فاکتور کیفیت تبعیت می‌کرد چگالی شکستگی بود. در تحلیل انجام شده ، فاکتور کیفیت همبستگی نسبتا خوبی با میزان تراوایی حاصل از داده‌های مغزه نشان داد و در فواصل با تراوایی بالا، فاکتور کیفیت نیز مقادیر کمینه را دارا بود. مطابق آنالیز خوشه بندی به روش K-Means Cluster ، این نتیجه بدست آمد که 18% کل بازه مخزنی مورد مطالعه دارای کیفیت خوب، 33% متوسط، 36% ضعیف و 12% عاری از هیدروکربن ارزیابی گردید.