الگوی پایش تحولات نظام کاربری اراضی در پیرامون شهر سقز با بهره گیری از تصاویر ماهواره‌ی لندست

Abstract

نواحی جغرافیایی پیرامون فضاهای شهری به لحاظ تغییرات کاربری اراضی، بعنوان یکی از نواحی پرشتاب در تحولات کاربری اراضی بشمار می‌رود. این موضوع البته در روند توسعه شهری و فضای پیرامونی در شهرهای کوچک و متوسط به لحاظ منطقه ایی دارای اهمیتی دوچندان است. زیرا این تغییرات باعث بستر سازی پدیدهای ادغام، خزش و در مواردی نیز حاشینه نشینی را باعث می‌شود. از این رو الگوسازی فرایند پایش در فضای شهری و پیرامون بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش بمنظور شناخت تحولات مکانی ­– فضایی نظام کاربری اراضی در شهر سقز و پیرامون آن تحولات با ارزیابی پنج دوره تصاویر ماهواره­ای لندست از سال 1356 تا 1392 (1977 تا 2013) و با کنترل و پیمایش میدانی اطلاعات جمع آوری شده مورد پایش قرار گرفته است. در روش شناسی این پژوهش ضروری پس از عملیات تصحیح هندسی، یکسان سازی، بارزسازی تصاویر، استخراج شاخص پوشش گیاهی، تحلیل مؤلفه‌های اصلی و طبقه بندی به روشهای مختلف انجام ودر نهایت بهترین روش جهت طبقه بندی تصاویر (طبقه بندی هدایت شده به روش حداکثر احتمال) انتخاب و بر روی داده‌ها اعمال شد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از تفاوت تغییرات کاربری اراضی در پیرامون شهر سقز در دوره‌های مختلف زمانی است که شدیدترین مقدار تغییرات در مقایسه تصاویر سالهای 1379(2000) و 1392(2013) قابل مشاهده است. در این دوره سکونتگاههای روستایی صالح آباد و قوخ به لحاظ توسعه کالبدی در شهر سقز ادغام شده‌اند. از سوی دیگر بیشترین افزایش سطح مربوط به اراضی ساخته شده با تغییر از 18 به 25 درصد و بیشترین کاهش نیز مربوط به مراتع با کاهش از 43 به 30 درصد می‌باشد. شایان توجه است اراضی با کاربری کشاورزی و پوشش گیاهی نیز در کل دوره مورد پایش دارای نوسان بوده اما در کل کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهند.