پهنه بندی تنش گرمایی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مطالعه موردی: آستانه های حرارتی موثر برکشت گندم در استان فارس)

Abstract

<strong>درجه حرارت یکی از مهمترین پارامترهای اقلیمی موثر بر عملکرد محصولات است. در پژوهش حاضر آستانه های بحرانی تنش گرمایی جهت </strong><strong>کشت گندم در</strong><strong> استان فارس مورد ارزیابی قرار گرفته و براساس نتایج حاصله معادلاتی جهت هریک از آستانه های بحرانی ارائه گردیده است. بدین منظور </strong><strong>اطلاعات</strong><strong>14</strong><strong>ایستگاه</strong><strong>همدیدی</strong><strong>فعال</strong><strong>استان</strong><strong>فارس انتخاب گردید. با</strong><strong>توجه</strong><strong>به</strong><strong>شرایط</strong><strong>آب</strong><strong>و</strong><strong>هوایی</strong><strong>منطقه</strong><strong>سه</strong><strong>آستانه</strong><strong>دمایی</strong><strong>30، 35 و 40 درجه سانتیگراد</strong><strong>انتخاب</strong><strong>شدند</strong><strong>و</strong><strong>روزهایی</strong><strong>که</strong><strong>دمای</strong><strong>بیشینه</strong><strong>روزانه</strong><strong>آن</strong><strong>از</strong><strong>این آستانه ها</strong><strong>بیشتر</strong><strong>بوده،</strong><strong>تحت بررسی قرار گرفتند. همچنین</strong><strong>به</strong><strong>دلیل</strong><strong>اهمیت</strong><strong>تنش گرمایی</strong><strong>در</strong><strong>شب،</strong><strong>تعداد</strong><strong>روزهایی که</strong><strong>دمای</strong><strong>هوای</strong><strong>کمینه</strong><strong>از</strong><strong>20</strong><strong>درجه سانتیگراد</strong><strong>بیشتر</strong><strong>بود،</strong><strong>نیز</strong><strong>تعیین گردید</strong><strong>در نهایت باتوجه به نتایج بدست آمده پهنه بندی تنش های گرمایی در استان فارس </strong><strong>ارائه گردید.</strong><strong>نتایج نشان داد بخش های جنوبی استان فارس عمدتا شامل لارستان، مهر و خنج و بخش های شمال غربی شامل ممسنی و کازرون </strong><strong> </strong><strong>بیشتر</strong><strong>در</strong><strong>معرض</strong><strong>تنش</strong><strong>گرمایی</strong><strong>قرار</strong><strong>دارند</strong><strong>و</strong><strong>در</strong><strong>این</strong><strong>میان</strong><strong>لارستان و ممسنی</strong><strong>بیشتر از</strong><strong>سایر</strong><strong>مناطق</strong><strong>از</strong><strong>این</strong><strong>تنش</strong><strong>آسیب</strong><strong>می</strong><strong>بینن</strong><strong>د.</strong><strong> در عمده موارد</strong><strong>،</strong><strong> دوره تنش گرمایی منطبق با دوره جوانه زنی و گلدهی کشت گندم در استان فارس است. لذا در برخی مناطق تطابق مناسب اقلیمی با کشت گندم وجود ندارد. نقشه های ارائه شده و تحلیل</strong><strong>عوامل</strong><strong>جوی</strong><strong>و</strong><strong>بررسی</strong><strong>پیشینه</strong><strong>اثرات</strong><strong>این</strong><strong>عوامل</strong><strong>به</strong><strong>مدیران</strong><strong>بخش</strong><strong>کشاورزی</strong><strong>کمک</strong><strong>می</strong><strong>کند</strong><strong>تا</strong><strong>بتوانند</strong><strong>احتمال</strong><strong>رویدادهای</strong><strong>مطلوب</strong><strong>یا</strong><strong>نامطلوب</strong><strong>جوی</strong><strong>را</strong><strong>در</strong><strong>مراحل</strong><strong>بعدی</strong><strong>نمو</strong><strong>گیاهی</strong><strong>با</strong><strong>دقت</strong><strong>بالایی</strong><strong>تخمین</strong><strong>زنند.</strong>