مدیریت بحران در بافت‏های فرسوده‏‏ی شهری با استفاده از روشSWOT و QSPM مطالعه‏ی موردی: منطقه‏ی چهار مشهد

Abstract

برنامه‏ریزی و مدیریت سوانح و حوادث طبیعی که سبب تحمیل خسارت‏های جانی، مالی و محیطی به فضاها و ساکنان مناطق شهری می‏شود، باید به‏منزله‏ی یک راهبرد اساسی در همه‏ی مراحل برنامه‏ریزی و برنامه‏های توسعه‏ی شهری مد نظر قرار گرفته شود. توجه به این امر، به‏ویژه برای بافت‏های فرسوده، به‏منزله‏ی زیرسیستم‏هایی از سیستم شهری، که دچار بی‏سازمانی، بی‏تعادلی و بی‏قوارگی بوده و انجام عملیات خدمات‏رسانی و امداد و نجات را در هنگام بروز بحران‏ها با مشکل مواجه می‏سازد، حائز اهمیت فراوان‏تری است. بر این اساس در این پژوهش به برنامه‏ریزی مدیریت بحران در بافت فرسوده‏ی منطقه‏ی چهار شهر مشهد با استفاده از روش SWOT و QSPM پرداخته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. در این پژوهش ابتدا نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید پیش روی مدیریت بحران در بافت فرسوده‏ی منطقه‏ی چهار شهر مشهد شناسایی گردید. سپس با استفاده از مدل SWOT راهبردهایی متناسب با وضعیت درونی و بیرونی بافت ارائه گردید. در مرحله‏ی بعد ضمن تعیین وضعیت محدوده‏ی مورد مطالعه با استفاده از ماتریس داخلی ـ خارجی، راهبردهای وضعیت جاری محدوده‏ی مورد مطالعه با استفاده از مدل QSPM مورد اولویت‏بندی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که وضعیت موجود مدیریت بحران در بافت فرسوده‏ی منطقه‏ی چهار شهر مشهد در حالت انطباقی قرار دارد. ازاین‏رو برای مدیریت بحران در این بافت باید ضمن توجه به نقاط ضعف درون بافت، در بهره‏گیری از فرصت‏های بیرونی با هدف رفع نقاط ضعف سعی کرد. بدین‏منظور استفاده از سیاست‏های تنظیم مجدد زمین، گسترش عدالت اجتماعی و تسریع در روند نوسازی و بهسازی به‏ویژه مقاوم‏سازی ساختمان‏ها می‏تواند مدیریت صحیح و منطقی بحران در این بافت را به همراه داشته باشد.