ارزیابی کمی بیابان زایی جهت ارائه یک مدل منطقه ای مطالعه موردی: دشت آق قلا و گمیشان در استان گلستان

Abstract

به منظور ارزیابی کمی بیابان زایی و ارائه یک مدل منطقه ای، محدوده ای به مساحت 1720 کیلومتر مربع در دشت آق قلا و گمیشان در نظر گرفته شد. در این تحقیق پس از بررسی روشها و مدلهای موجود، براساس مطالعات ژئومرفولوژی واحدهای کاری براساس رخساره های مرفولوژی تعیین، روش پیشنهادی ارائه و درمنطقه مورد ارزشیابی قرار گرفت. در این روش، بیابان زایی در سه سطح که شامل: وضعیت فعلی، خطربالقوه و خطر کل بیابان زایی است، مورد ارزیابی قرار گرفت و در پنج کلاس (غیرقابل ملاحظه، خفیف، متوسط، شدید و خیلی شدید) ارائه می شود. در وضعیت فعلی، فرآیندهای بیابان زایی شامل: اقلیم و ژئومرفولوژی به عنوان عوامل طبیعی و بهره برداری بی رویه و احداث سازه های نامناسب به عنوان عوامل انسانی ارزیابی می گردند. در نهایت خطر بیابان زایی به عنوان برآیند تمامی ویژگی های مربوط به این پدیده از تلفیق (متوسط گیری) دو سطح مذکور برآورد خواهد شد. نتایج بدست آمده از این ارزیابی ضمن تائید کارآیی مدل پیشنهادی، نشانگر آن است که در حدود 6/2 درصد از سطح منطقه از نظر بیابان زایی (خطر کل) در کلاس خفیف، 1/24 درصد در حد بیابان زایی متوسط، 8/61 درصد دارای بیابان زایی در حد شدید 5/11 درصد از سطح کل منطقه، در حد بیابان زایی خیلی شدید است.