بررسی چیستی و چالش‌های سوگیری مردانه فعالیت‌های مراکز فرهنگی ـ مذهبی از منظر مدیران فرهنگی

Abstract

نگاهی اجمالی به ویژگی­های فرهنگی قشر مذهبی نشان می­دهد که فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی این قشر، بیشتر سویه مردانه پیدا کرده و اغلب مراکز فرهنگی یا اختصاص به مردان دارند و یا به صورت حاشیه‌ای به زنان می‌پردازند. این مسئله در درازمدت جامعه مذهبی را دچار آسیب کرده و موجب شکاف فرهنگی بین بانوان و همسرانشان شده است. پژوهش پیشرو که به روش دلفی انجام شده است با هدف دستیابی به الگوی مطلوب حضور بانوان در فعالیت‌های فرهنگی به­عنوان کنشگر و یا مخاطب عام در جامعه­ی اسلامی، بر آن است تا در گام نخست، وضعیت کنونی را از منظر مدیران مراکز فرهنگی ـ مذهبی شناسایی و معرفی کند. برای این منظور، نشانگاه‌های اصلی پژوهش، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و حوزه علمیه خواهران در نظر گرفته شد و با بیست مدیر فرهنگی در سطوح کلان و میانی مصاحبه­ی عمیق به عمل آمد. برخی از مدیران بروز چنین مسئله‌ای را حاصل تصورات ذهنی و کلیشه‌های مرسوم در باب زنان می‌دانستند اما عده‌ای، مشکلات عملی این مسیر را، عامل کاهش تمایل به کار با بانوان و برای بانوان تلقی می­کردند. برای این پژوهش چهار خرده­گفتمان، ذیل گفتمان اصلی جامعه مذهبی تعریف شدند: گفتمان تفاوت، گفتمان برابری مجموعی، گفتمان برابری گزاره­ای، گفتمان اتحاد.