مطالعه تجربیات اساتید و دانشجویان دانشگاه تبریز از توجه به اخلاق پژوهش؛ مطالعه‌ای پدیدارشناسانه

Abstract

به‌رغم رشد چشمگیر پژوهش‌ها در عرصه‌های گوناگون، کم‌توجهی به اخلاق پژوهش در مقاطع تحصیلی و درجات علمی بالا مشاهده می‌شود. بر این اساس پژوهش حاضر به‌توصیف تجربیات اساتید و دانشجویان از توجه به اخلاق پژوهش می‌پردازد تا تصویر روشنی از سوء رفتارها و عوامل زمینه‌ساز تخلفات در حوزه پژوهش‌های آموزش عالی ارائه نماید. پژوهش حاضر به‌شیوه کیفی و پدیدارشناسی با نمونه‌گیری هدفمند و به‌وسیله مصاحبه ژرف‌نگر با 19 نفر از اساتید و دانشجویان دکتری انجام گرفت. مصاحبه‌ها ضبط شدند و به‌روش استرابرت و کارپنتر (2003) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جهت افزایش دقت و استحکام، ‌بررسی دقیق و مشاهده مداوم در تمام مراحل پژوهشی، نظرات تکمیلی همکاران و مرور و بازنگری دست‌نوشته‌ها توسط مشارکت‌کنندگان مدنظر قرار گرفت. یافته‌های حاصل از تجربیات اساتید و دانشجویان در خصوص اخلاق پژوهش در شش مضمون اصلی «سوء رفتارها در پژوهش»، «فشارهای محیطی»، «ویژگی‌های فردی»، « فقدان مدیریت و راهنمایی»، «نظام آموزشی» و «عواقب و پیامدها» و چندین مضمون فرعی خلاصه گردید. یافته‌های حاصل از مطالعه می‌تواند تصویری روشن از تجربه اساتید و دانشجویان از اخلاق پژوهش ارائه نماید.