مدیریت منابع آب و بازچرخانی پساب، راهکار تامین آب شرب مناطق خشک: مطالعه موردی شهر مشهد

Abstract

کاهش منابع آب به‎دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش آب‎های مرزی ورودی به کشور و ساخت و سازهای کشورهای همسایه، هم‎زمان با افزایش جمعیت در حوضه­های خشک و نیمه خشک، تامین آب شرب شهرهای مرزی کشور را با چالش جدی مواجه نموده است. شهر مشهد یکی از شهرهای استراتژیک کشور است که با این چالش روبرو است. علی‎رغم مطرح بودن انتقال آب از دریای عمان، در این مقاله، ضمن تعیین نیاز آبی شرب و منابع متعارف و غیر متعارف موجود در منطقه، کفایت میزان منابع آب محلی برای مصارف شرب شهر مشهد تبیین شده است. در این راستا هرچند طرح‎های مهار و انتقال آب‎های سطحی منطقه دارای حجم آب کم و هزینه‎های بالایی هستند ولی در مقایسه با گزینه انتقال آب از دریا، از نظر اقتصادی و زیست‎محیطی از ارجحت ملموسی برخودارند. کاهش مصارف کشاورزی از آب زیرزمینی تا سقف آب قابل برنامه‎ریزی، بازچرخانی پساب فاضلاب شهر مشهد به‎عنوان راه‎کار تکمیلی تامین آب شرب مطرح هستند. برای بازچرخانی پساب، دو راه‎کار جابجایی با مصارف کشاورزی آبخوان‎های غرب مشهد و یا تصفیه تکمیلی و تزریق آن به آبخوان شرب مطرح است که هر دو راه‎کار، پتانسیل مناسبی برای تولید آب شرب دارند. نیاز آبی شرب مشهد در افق 1420 به میزان 5/1 برابر نیاز فعلی خواهد بود که با درنظر گرفتن منابع آب محلی و بازچرخانی پساب، نه تنها دارای کمبود نخواهد بود بلکه 122 م.م.م در سال معادل 30% نیاز آبی شرب آب مازاد نیز در جهت حاشیه اطمینان وجود خواهد داشت.