اثر خاک‌ورزی و تناوب گیاهی بر خواص فیزیکی خاک، جمعیت علفهای هرز و عملکرد گندم دیم

Abstract

در این پژوهش، اثر سه روش خاک­ورزی و بدون خاک­ورزی در سه تناوب گیاهی بر خواص فیزیکی خاک، تراکم علف­های هرز و عملکرد گندم در ایستگاه تحقیقاتی تجرک (شهرستان کبودرآهنگ) بصورت کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال­های 93-1391 بررسی شد. سیستم­های خاک­ورزی شامل (T₁-روش مرسوم (گاوآهن برگرداندار+ سیکلوتیلر مجهز به غلطک)، T₂-خاک‌ورز مرکب ( تیغه‌های قلمی + غلطک)، T₃- خاک‌ورز مرکب (تیغه‌های پنجه‌غازی + غلطک) و T₄-بدون خاک­ورزی) در تناوب‌های،R₁- آیش-گندم، R₂- گندم-گندم و R₃- نخود-گندم به ترتیب به عنوان کرت­های فرعی و اصلی مدنظر قرار گرفتند. در این آزمایش، برخی خواص فیزیکی خاک شامل جرم ویژه ظاهری خاک و شاخص مخروطی خاک و نیز تراکم علف­های هرز و عملکرد و اجزای عملکردی گندم تعیین شدند. نتایج نشان داد که تناوب گیاهی و روش­های خا­ک­ورزی بر جرم ویژه ظاهری خاک و شاخص مخروطی خاک اثر معنی­داری نداشت. اثر تناوب گیاهی بر جمعیت علف­های هرز معنی­دار نبود درحالیکه، خاک­ورزی اثر معنی‌داری بر جمعیت علف­های‌ هرز داشت. خاک­ورزی مرسوم (1/227 کیلوگرم در هکتار) و کشت مستقیم (8/626 کیلوگرم در هکتار)، به ترتیب کمترین و بیشترین مقدار علف­هرز را داشتند. در سال خشک (1391-92) عملکرد گندم در بی‌خاک‌ورزی بیشتر از روش خا­ک­ورزی مرسوم بود.