اثر تاریخ کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در گرگان

Abstract

به منظور مطالعه اثر تاریخ کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم نان آزمایش مزرعه‌ای به مدت دو سال زراعی (86-1384) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان به اجرا در آمد. این آزمایش با استفاده از طرح کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تاریخ‌های کاشت در کرت‌های اصلی در چهار سطح شامل: 10آذر، 30 آذر، 20 دی و 10 بهمن و ارقام گندم در کرت‌های فرعی در دو سطح شامل مغان 3 و آرتا کشت گردیدند. میانگین دمای روزانه خاک در تاریخ‌های کاشت موردنظر به ترتیب 14، 11، 6 و 4 درجه سانتی‌گراد بود. تجزیه واریانس‌ داده‌ها نشان داد که اثر سال بر عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله در واحد سطح، روز تا سنبله‌دهی، روز تا رسیدن و مقدار درجه-روز رشد تا سنبله‌دهی معنی‌دار بود. کلیه صفات مورد بررسی (به جز تعداد دانه در سنبله) تحت اثر تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد بیولوژیک (14415 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 10 آذر (با درجه-روز رشد = 2247) بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه (4480 کیلوگرم در هکتار) نیز در تاریخ کاشت 10 آذر بدست آمد. در تاریخ کاشت‌های دیر هنگام به علت مواجه شدن گیاه با گرمای آخر فصل و دمای پائین خاک در زمان کاشت، عملکرد دانه کاهش یافت. ارقام گندم نیز از نظر عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه تفاوت معنی‌دار داشتند. رقم مغان3 با میانگین 4324 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بالاتری تولید نمود و با رقم آرتا اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد داشت. در این بررسی مناسب‌ترین تاریخ کاشت 10 آذر و میانگین دمای خاک 14 درجه سانتی‌گراد با 2247 درجه روز رشد بود.