سازگاری : رویکرد طراحی در محیط آشوبناک

Abstract

با این‌که پیشرفت‌های عمده‌ای در علوم زیستی صورت گرفته، اما بشر همچنان از پیش‌بینی دقیق بعضی از سوانح و مخاطرات طبیعی عاجز است. تجربه نشان داده که عدم پیش‌بینی زیرساخت‌های لازم برای مقابله و تقلیل آسیب‌ها می‌تواند به فجایع عظیمی بدل شود. امروزه یکی از وظایفی که برای معماران منظر برمی‌شمرند رویارویی با چنین خطرات و آسیب‌هایی است که قلمرو‌های انسانی را تهدید می‌کنند. منظر به عنوان پدیده‌ای ذاتاً پویا، می‌تواند نگرش جدیدی به مسئلۀ تعامل با محیط‌های در حال تغییر و تحول به‌دست دهد. نظریۀ آشوب با معرفی سیستم‌های سازگار، راهبردهایی بر پایۀ شرایط آشوبناک برای مدیریت سیستم‌های تحت تنش ارائه می‌دهد که می‌تواند موجب پایداری آن‌ها در برابر آسیب‌های وارده شود. به عبارتی سازگاری را می‌توان راهبرد مدیریتی نظریۀ آشوب در علم اکولوژی و مدیریت سیستم‌های زیستی دانست. سازگاری با بازتعریف پایداری اکولوژی، الگوهایی برای طراحی منظر ارائه می‌کند که قابلیت‌ آن‌ها را برای مواجهه با سوانح و مخاطرات طبیعی افزایش می‌دهد. این نوشتار ابتدا مبانی نظریۀ آشوب و تأثیر آن بر تصمیم‌های مدیریتی را معرفی می‌کند و سپس به بازتاب آن در بازتعریف پایداری اکولوژی می‌پردازد. در انتها استراتژی‌هایی برای طراحی محیط آشوبناک بر اساس این نظریه ارائه می‌شود.