چهارباغ یا چارباغ؟

Abstract

«چهارباغ» صحیح است یا «چارباغ»؟ این سؤال اصلی نوشتار پیش روست. هرگاه برای فهم عمیق‌تر این پدیده به متون تاریخی، کتاب‌ها، سفرنامه‌ها، زندگینامه‌ها و حتی کتیبه‌ها سر می‌زنیم مشاهده می‌کنیم که واژه «باغ» به عرصه‌ای دلپذیر، پر از گل، گیاه، درخت و آب جاری، اما منظم و برپایه هندسه‌ای مشهود، اطلاق شده است. در این میان«چهارباغ» یا شاید «چارباغ» اشاره‌ای به الگوواره نظم‌دهنده به آب ، گیاه و بنا در عرصه‌ای به نام «باغ» است. اما سؤال اصلی اینجاست که چرا گاهی در متون علمی و ادبی حرف «ه» از واژه «چار» حذف شده است. آیا دلیل ویژه‌ای برای این امر وجود دارد یا صرفاً به مرور زمان و در افواه عمومی این حرف حذف شده است. البته بعید است فرض دوم صحیح باشد زیرا در متون ادبی که معمولاً نویسنده آن بر نگارش صحیح واژه اصرار داشته است نیز واژه «چارباغ» به چشم می‌خورد. از این رو این نوشتار براساس بررسی تطبیقی اسناد در دسترس - اما محدود- دودمان شناسی واژه و تطبیق آن با شکل‌شناسی، به کنکاش این موضوع می‌پردازد.