اثر فواصل بین و روی ردیف کاشت بر برخی صفات زراعی کرچک قرمز (Ricinus communis L.)

Abstract

تعیین فواصل کاشت برای گیاه کرچک بمنظور بدست آوردن عملکرد مطلوب دارای اهمیت زیادی است. بررسی اثر فواصل بین و روی ردیف کاشت بر صفات مختلف کرچک قرمز در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان انجام شد. در این آزمایش بذور کرچک قرمز در سه فاصله بین ردیف 55 ، 75 و 95 سانتی‌متر و سه فاصله روی ردیف 20 ، 30 و40 سانتی‌متر بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار کشت گردید. فاصله بین ردیف به عنوان فاکتور اصلی و فاصله روی ردیف به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد با افزایش فاصله بین ردیف، رسیدگی فیزیولوژیک تسریع گردید. اثر فاصله بین و روی ردیف بر ارتفاع بوته، قطر ساقه و وزن خشک بوته معنی‌دار بود. با افزایش تراکم بوته، ارتفاع و وزن خشک بوته افزایش و قطر ساقه کاهش یافت. اثر فاصله بین ردیف بر تعداد شمع در بوته، تعداد شمع در واحد سطح، طول شمع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی‌دار و بر تعداد دانه در شمع غیر معنی‌دار بود. اثر فاصله روی ردیف بر تعداد دانه در شمع و وزن هزار دانه معنی‌دار نبود. با افزایش تراکم، عملکرد دانه افزایش یافت. تغییرات عملکرد دانه با تغییرات تعداد شمع در واحد سطح، طول شمع، تعداد دانه در شمع و شاخص برداشت روند مشابهی داشت، در حالیکه روند تغییرات عملکرد دانه عکس روند تغییرات تعداد شمع در بوته و وزن هزار دانه بود. بالاترین عملکرد دانه (1423 کیلوگرم در هکتار) از فاصله بین ردیف 55 سانتی‌متر و فاصله روی ردیف 20 سانتی‌متر (تراکم 91 هزار بوته در هکتار) حاصل شد.