پیش‌بینی حق فسخ ضمن عقود وثیقه‌ای

Abstract

عقود وثیقه‌ای که به‌منظور تضمین و تسهیل وصول مطالبات منعقد می‌گردد، دارای احکام متعددی به ‌غیر از احکام مترتب بر تمامی عقود است. یکی از مسائل بسیار مهم در ارتباط با عقود، صحت یا عدم صحت پیش‌بینی حق فسخ است. علی‌القاعده در ضمن عقود می‌توان چنین حقی را برای طرفین عقد در نظر گرفت؛ اما راجع به برخی از عقود چنین امکانی وجود ندارد. بااین‌حال راجع به عقود وثیقه‌ای تردیدهایی وارد شده است. برخی از مؤلفین پیش‌بینی حق فسخ در ضمن عقود وثیقه‌ای را ممکن و برخی آن را بی‌اعتبار دانسته‌اند. برخی نیز نسبت به بعضی از مصادیق عقود وثیقه‌ای قائل به امکان اندارج حق فسخ شده‌اند و راجع به مصادیق دیگر آن را جایز ندانسته‌اند. طرفداران هر یک از دیدگاه‌های مطروحه دلایلی برای اثبات نظر خود بیان داشته‌اند. بااین‌حال به نظر می‌رسد می‌بایست قائل به دیدگاهی شد که معتقد به امکان پیش‌بینی حق فسخ در ضمن عقود وثیقه‌ای است. در این نوشتار سعی نگارنده بر این خواهد بود که دلایل ارائه شده از سوی هر یک از دیدگاه‌ها را مورد مداقه قرار دهد و با دید تحلیلی به بررسی آن‌ها بپردازد.