مفهوم‌پردازی و ‌اولویت‌بندی مولفه‌های هوشمندی رقابتی در شرکتهای دانش بنیان: پژوهش ترکیبی

Abstract

شناسایی مشکلات شرکتهای دانش‌بنیان به دلیل جایگاه ویژه آنها در اقتصاد کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، با وجود افزایش ارزش صادرات محصولات دانش‌بنیان، این شرکتها از دو مشکل عمده عرصه‌های سرمایه‌گذاری و صادرات ناپایدار رنج می‌برند، موضوعی که رقابتمندی این شرکتها را با مشکل مواجه کرده و نیاز به کنکاش و جستجوی بیشتری دارد. هدف پژوهش حاضر مفهوم‌پردازی و اولویت‌بندی مولفه‌های هوشمندی در شرکتهای دانش‌بنیان از طریق رویکرد ترکیبی است. بر این اساس پژوهش حاضر از نظر هدف اکتشافی و از نوع آمیخته و از نظر نتیجه کاربردی است. در گام اول پژوهش به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوا و از طریق مصاحبه‌های عمیق نیمه ساختاریافته با فعالان شرکتهای دانش‌بنیان (متخصصان، مدیران شرکتها و مسئولین مرتبط)، 95 کد به عنوان مفاهیم هوشمندی رقابتی در شرکت‌های دانش‌بنیان استخراج و با توجه به قرابت معنایی در 10 مولفه دسته‌بندی شدند. در گام دوم از طریق نمونه‌گیری نظری 12 خبره انتخاب و نظرات آنها از طریق پرسشنامه‌ای با طیف لیکرت 5 درجه‌ای جمع‌آوری و داده‌ها از طریق تکنیک دلفی فازی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش در دو مرحله نظرسنجی از خبرگان منجر به شناسایی هشت مولفه اصلی هوشمندی رقبا، هوشمندی مالی، هوشمندی بازار، هوشمندی فنی، هوشمندی مدیریتی، هوشمندی قانونی، هوشمندی انسانی و هوشمندی سیاسی جهت کسب هوشمندی رقابتی در شرکت‌های دانش‌بنیان شد.