بررسی نقش آیت الله العظمی بروجردی نماد مرجعیت عامه در جریان ملی شدن صنعت نفت در ایران و تبیین چرایی آن

Abstract

نقش آفرینی روحانیت به عنوان یکی از نیروهای مهم اجتماعی ایران بر حسب موقعیت‌های گوناگون تاریخی اجتماعی و اوضاع سیاسی اجتماعی حاکم متفاوت بوده­است. از جمله تحولات سیاسی اجتماعی تاریخ سیاسی معاصر ایران نهضت ملی شدن نفت می­باشد. پژوهش حاضر با رهیافت جامعه شناسی سیاسی به بررسی نقش آیت الله بروجردی نماد مرجعیت عامه در این نهضت و ارزیابی دلایل آن می­پردازد. فرضیه اصلی مقاله آن است که آیت الله بروجردی نماد مرجعیت عامه با توجه به فضای سیاسی اجتماعی حاکم و تجربه تلخ مشروطه، در جریان ملی شدن نفت رویکرد سیاست پرهیزی داشته و نتایج تحقیق نشان می­دهد به واسطه رویکرد خصمانه رضاخان علیه روحانیت و نهادهای دینی و فضای حاکم در عصر پهلوی دوم که رواج مارکسیسم، بهائیت و کسروی گری است مرجعیت عامه دغدغه حفظ کیان تشیع را داشته تا ورود به سیاست و با توجه به بدفرجامی مشروطه، در مراحل مختلف نهضت ملی موضع سکوت و احتیاط را اتخاذ کرده­است. روش تحقیق این مقاله توصیفی – تحلیلی و ابزارجمع آوری اطلاعات کتابخانه­ای خواهد بود.