عزّت جوئی به مثابه سیاست خارجی؛ چارچوبی تئوریک برای تحلیل سیاست خارجی دولت صفویه

Abstract

عده‌ای بر این باورند؛ پس از انقلاب اسلامی، حفظ شان و عزت طلبی در سیاست خارجی بر منافع ملی رجحان داشته و از این رهگذر منافع ملی بعضاً مغفول واقع شده است. اما باید بیان کرد این میزان از توجه به شان و عزّت جویی در ارتباط با بیگانگان می‌تواند بر گرفته از فرهنگ استراتژیک منزلت طلب ایرانیان باشد. بنابراین، سؤال اصلی پژوهش پیش رو بر این اساس شکل گرفته است که آیا مفاهیم دیگری بجز کسب «قدرت» و «امنیّت» همچون« عزت جوئی» قابلیّت تبیین سیاست خارجی ایران را در دوران صفویه دارد؟ مقالة حاضر در پی اثبات این فرضیه است که می‌توان مفهوم «عزّت طلبی» را به سه مؤلّفۀ «محدودیّت خودخواسته در منازعات»، «اولویّت هویّت» و «منزلت جوئی» تبدیل و منازعات دولت صفویه را تبیین کرد.