آینده‌پژوهی جامعه مدنی درجمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش تحلیل ماتریس SWOT

Abstract

آینده پژوهی به منزله یک حوزه میان رشته‌ای، امکان شناسایی رویدادها و روندهای مؤثر در شکل گیری تحولات سیاسی آینده و دست یابی به تصویر آینده را فراهم کند. در این میان وقوع انقلاب اسلامی در ایران به عنوان یک شگفتی ساز در ادبیات آینده‌پژوهی توانست تاثیرات بزرگی در روند توسعه سیاسی و شکل گیری جامعه مدنی بر جا گذارد. در این پژوهش با استفاده از روش SWOT نقاط ضعف و قدرت (محیط داخلی و خارجی) شکل گیری جامعه مدنی در ایران پس از انقلاب را مورد بررسی قرار گرفته است. در این میان پیشران‌های شکل دهنده جامعه مدنی در محیط داخلی رشد جمعیت، بالا رفتن سطح سواد و تحصیلات، گسترش فضای عمومی و مجازی، پیچیده‌شدن طبقات اجتماعی، تولد نهادها و سازمان‌های مدنی غیردولتی جدید، رشد مطبوعات، افزایش احزاب و گروه‌های سیاسی، شکل‌گیری جنبش‌های مدنی، فرصت و امکان تحقق جامعه مدنی کارآمد را در ایران اسلامی امکان پذیرتر خواهند کرد. در محیط خارجی روند هایی نظیر جهانی شدن، دموکراسی سازی در خاورمیانه و دخالت قدرت‌های بزرگ و وجود فضای امنیتی در منطقه خاورمیانه تا حدودی به عنوان تهدید برای دست یابی به جامعه مدنی در ایران به شمار می‌رود.