بررسی جزایر حرارتی شهری و ارتباط آن با شرایط آلودگی هوا و شاخص های NDVI و NDBI در شهر اراک

Abstract

<strong>درک توزیع مکانی و زمانی دمای سطح زمین یا </strong><strong>LST</strong><strong> جهت یافتن عوامل ایجاد آن، در مدیریت محیط زیست شهری امری ضروری خواهد بود. از این</strong><strong>‌</strong><strong>رو هدف از پژوهش حاضر، تجزیه و تحلیل کمی جزایر حرارتی یا </strong><strong>UHI</strong><strong> شهر اراک و بررسی ارتباط بین شاخص</strong><strong>‌</strong><strong>های </strong><strong>NDVI</strong><strong>، </strong><strong>NDBI</strong><strong> و آلودگی هوا با </strong><strong>LST</strong><strong>، با استفاده از تصاویر سنجنده</strong><strong>‌</strong><strong>های</strong><strong> ETM+, TM </strong><strong>و </strong><strong>OLI</strong><strong> می</strong><strong>‌</strong><strong>باشد. ابتدا بر روی تصاویر </strong><strong>پیش</strong><strong>‌</strong><strong>پردازش</strong><strong>‌</strong><strong>های لازم جهت تهیه نقشه</strong><strong>کاربری با استفاده از روش طبقه</strong><strong>‌</strong><strong>بندی نظارت</strong><strong>‌</strong><strong>شده </strong><strong>انجام شد و کاربری</strong><strong>‌</strong><strong>های اراضی موجود در محدوده مورد مطالعه شامل: </strong><strong>مراتع فقیر، مراتع متوسط، مراتع خوب، اراضی بایر، دریاچه شور، اراضی کشاورزی و اراضی مسکونی استخراج شدند. </strong><strong>سپس </strong><strong>تصاویر مورد استفاده</strong><strong>برای تهیه شاخص</strong><strong>‌</strong><strong>های </strong><strong>NDVI</strong><strong> و </strong><strong>NDBI</strong><strong> به بازتاب جو تبدیل و دمای سطح زمین با استفاده از روش مؤسسه علوم پروژه لندست در محیط </strong><strong>GIS</strong><strong> تهیه شدند. آزمون</strong><strong>‌</strong><strong>های کولموگروف-اسمیرنوف، </strong><strong>t </strong><strong>جفتی و آزمون همبستگی پیرسون جهت آنالیزهای آماری شاخص</strong><strong>‌</strong><strong>های سنجش از دور و داده</strong><strong>‌</strong><strong>های کیفیت هوا استفاده شدند. نتایج آزمون کلموگروف-اسمینرف نشان داد، تمامی شاخص</strong><strong>‌</strong><strong>های سنجش از دور از توزیع نرمال پیروی می</strong><strong>‌</strong><strong>کنند. نتایج آزمون </strong><strong>t </strong><strong>جفتی، حاکی از وجود اختلاف معنی</strong><strong>‌</strong><strong>دار در تمام کاربری</strong><strong>‌</strong><strong>ها بجز کاربری مسکونی با کاربری دریاچه شور در شاخص</strong><strong>‌</strong><strong>های </strong><strong>LST</strong><strong> و </strong><strong>NDVI</strong><strong> و همچنین وجود اختلاف معنی</strong><strong>‌</strong><strong>دار در تمام کاربری</strong><strong>‌</strong><strong>های موجود در محدوده مورد مطالعه برای شاخص </strong><strong>NDBI</strong><strong> بود. همچنین نتایج آزمون </strong><strong>t </strong><strong>جفتی برای متغیر دمای هوای و </strong><strong>LST</strong><strong>، نشان داد که اختلاف معنی</strong><strong>‌</strong><strong>دار بین تمام کاربری</strong><strong>‌</strong><strong>ها با کاربری مسکونی وجود ندارد و همبستگی بین دمای هوا با </strong><strong>LST</strong><strong> و </strong><strong>داده</strong><strong>‌</strong><strong>های کیفیت هوا شامل </strong><strong>ذرات معلق کمتر از 2/</strong><strong>5</strong><strong> میکرون در سطح 99 درصد معنی</strong><strong>‌</strong><strong>دار بود. نتایج تحقیق حاضر حاکی از آن بود که استفاده از داده</strong><strong>‌</strong><strong>های سنجش از دور می</strong><strong>‌</strong><strong>تواند نقش مهمی در مدیریت فضای شهری داشته باشد به نحو کارآمدی مدیران شهری را در برنامه</strong><strong>‌</strong><strong>ریزی فضای شهری یاری رساند.</strong>