پایش مکانی خشکسالی کشاورزی از طریق سری های زمانی شاخص های NDVI و LST داده های MODIS (مطالعه موردی: استان مرکزی)

Abstract

<strong>خشکسالی پدیده ای است طبیعی که تقریباً در تمامی اقالیم جهان رخ می</strong><strong>‌</strong><strong>دهد. اثرات این پدیده خزنده و آرام در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل بارندگی سالانه کمتر شان، بیشتر است. در تحقیق حاضر برای پایش مکانی خشکسالی، از سری</strong><strong>‌</strong><strong>های زمانی </strong>NDVIو LST<strong>سنجنده </strong>MODIS<strong>ماهواره </strong>Terra<strong>در ماه</strong><strong>‌</strong><strong>های فصول رشد (فروردین تا شهریور) سال</strong><strong>‌</strong><strong>های 1379 الی 1393 در استان مرکزی استفاده شد. برای این منظور، شاخص </strong>VCIو TCI<strong>بترتیب بر اساس سری</strong><strong>‌</strong><strong>های زمانی 15 ساله </strong>NDVIو LST<strong>به صورت ماهانه ایجاد گردید و در ادامه شاخص </strong>VHI<strong>بر اساس ترکیب دو شاخص مذکور استخراج شد. درنتیجه نقشه</strong><strong>‌</strong><strong>های درجات شدت خشکسالی بر اساس شاخص </strong>VHI<strong>در پنج طبقه:1- خیلی شدید 2- شدید 3- متوسط 4- ملایم 5- بدون خشکسالی، استخراج گردیده و تغییرات این طبقات در سری</strong><strong>‌</strong><strong>های زمانی </strong>VHI<strong>مورد بررسی قرار گرفت. بررسی سری</strong><strong>‌</strong><strong>های زمانی حاصل از </strong>VCI<strong>و </strong>TCI<strong>نشان داد که ارتباط معنی داری میان تغییرات </strong>NDVI<strong>و</strong> LST<strong>وجود دارد. مطابق نتایج نقشه</strong><strong>‌</strong><strong>های طبقه بندی شدت خشکسالی، شاخص </strong>VHI<strong>، سال 1379 و 1380 دارای بیشترین شدت و سال</strong><strong>‌</strong><strong>های 1383 و 1386 دارای کمترین شدت خشکسالی بوده اند. همچنین ماه اردیبهشت دارای بیشترین شدت خشکسالی و شهریور دارای کمترین شدت خشکسالی بوده است. بیشترین درصد مساحت طبقات خشکسالی بترتیب مربوط به طبقه بدون خشکسالی (56</strong>%<strong>)، ملایم (19</strong>%<strong>)، متوسط (</strong>%<strong>15)، شدید (8</strong>%<strong>) و خیلی شدید (2</strong>%<strong>) بوده است. مقایسه نتایج حاصل از این تحقیق و گزارش سازمان هواشناسی، دقت بسیار خوب روش استفاده از شاخص سنجش از دوری </strong>VHI <strong>در</strong><strong>پایش خشکسالی کشاورزی را نشان می</strong><strong>‌</strong><strong>دهد. نتیجه آنکه شاخص</strong><strong>‌</strong><strong>های سنجش از دوری پایش خشکسالی (مانند </strong>VHI<strong>) می</strong><strong>‌</strong><strong>توانند با برطرف کردن نقاط ضعف روش</strong><strong>‌</strong><strong>های نقطه</strong><strong>‌</strong><strong>ای، در پایش خشکسالی کشاورزی به تصمیم سازان و برنامه ریزان کمک شایانی نمایند.</strong>